2024 en 50 discos (V e final)
Chegan (moi) tarde, pero chegan. Aquí os dez discos sen os que non podería explicar 366 días de música
Vén de:
Foi unha odisea, pero aquí estamos. Chegando á meta despois dunha carreira que se estendeu moito máis do contado, sen folgos e derrotado malia ser o único competidor en liza. Non sei se volverá repetir (polo menos neste formato) o de reseñar cincuenta discos para dar parte do que foi o ano no musical, pero o que si sei é que neste post están os dez discos que resumen o meu 2024. Os que máis escoitei, os que máis me emocionaron, cos que máis berrei, os que expanden os límites do que cría posible. Os meus favoritos. Dez álbumes que, en moitos casos, pouco ou nada teñen que ver entre si alén de que son os que para min definen un ano de idas e voltas, de aprendizaxe, dalgunhas penas e doutras tantas alegrías. Non sei que vai deparar este 2025 (aínda que algo xa se puido ir vendo nestas semanas), pero agardo que no musical sexa a metade de frutífero ca o que o foi o seu predecesor.
10. Blood Incantation - Absolute Elsewhere
Monóculo: 🧐🧐🧐🧐 (4/5)
Xénero: Progressive Death Metal & The Spiders from Mars
Para quen lle guste: As guitarras do espazo. O krautrock. As greñas alopécicas. O metal que tanto se pode escoitar con monóculo coma con catiuscas.
Da colleita de 2024 saio moi contento porque foi un ano fantástico para o metal. Polo menos para o metal de corte “extremo” que mellor me entra a min. Xa pasaron por esta lista varios lanzamentos tochos, coma o de High on Fire ou o de Ulcerate. Pero aínda quedaba o mellor do mellor. Absolute Elsewhere, dos estadounidenses Blood Incantation, forma parte dese selecto club. Neste caso é un deses discos de metal-e-máis-cousas que chaman a atención de medios non tan centrados no mundo das greñas, coma foi o caso do álbum de Tomb Mold do ano pasado que ata chegou a entrar na lista da Pitchfork. Admito que chego tarde a este pelotazo. Non a este disco en concreto, que me pillou atento xa de saída, senón a uns Blood Incantation que, polo que levo lido, tomaron por asalto medio mundo en 2019 co Hidden History of the Human Race. Eu andaba a outras cousas (ao trap, especificamente) naquel entón e deixei escapar un traballo que encaixa como anel ao dedo nas miñas preferencias.
Metal sucísimo, virtuoso no técnico ata o punto de que me doen os dedos só en pensar a barbaridade que debe ser marcarse eses guitarrazos e noto contracturas nas cervicais de axitar o pescozo ao ritmo dos vimbiazos que lle meten a esa batería de doble bombo. Pero non todo é pisar o acelerador e repartir hostias a mansalva. Por varios momentos ao longo dun álbum de apenas seis temas, repartidos en dúas extensas cancións de tres movementos, Blood Incantation xogan a expandir os seus límites. Viran cara ao krautrock e case que cara á música ambient no medio dun disco que, apenas uns segundos antes, golpeaba cuns guturais cósmicos e salvaxes. Semella unha gravación dun metal pensado para unha viaxe espacial cara a novas galaxias. Contundente e á vez atrevido.
Por certo, teñen un premio honorífico a unha das serigrafías de metal máis complicadas de ler de toda a escena. Parabéns, porque non é un logro menor.
Unha canción: ‘The Stargate [Tablet II]’. A máis experimental de todo o álbum. Participan unhas lendas da escena kraut como son os Tangerine Dream e axudan a propulsar un tema que voa libre nun ceo sen teito. Liberado de distorsión e elementos pesados ata que, cara ao tramo final, incorpora máis e máis elementos do death metal característico desta barrabasada de grupo. Este fragmento do disco é o preciso intre de calma antes de que se desate toda a tormenta.
9. Dame Area - Toda la verdad sobre Dame Area
Monóculo: 🧐🧐🧐 (3/5)
Xénero: Synth-punk industrial.
Para quen lle guste: Antonio Gramsci. Esplendor Geométrico. Grande Amore en esteroides. Os baixos que bouran no peito.
Como de rápido pode chegar a latexar un corazón antes de gripar? Non creo que chegue á velocidade coa que nos sacuden as percusións coas que nos recibe este Toda la verdad sobre Dame Area en ‘Si no es hoy cuándo es’. Ritmos acelerados e sintetizadores desbocados dan a benvida a un álbum que só cabe resumir coma: animal. Bucles, berros e unha caixa de ritmos inclemente son os elementos definitorios desta marabilla synthpunk que entregou a dupla italobarcelonesa Dame Area. Para min foron unha auténtica revelación á que chego cando xa editaron outros cinco lanzamentos e, aínda que sei que hai quen opta por defender o seu predecesor, Toda la mentira sobre Dame Area, como a mellor carta de presentación do grupo; creo que este é, de momento, o seu teito. A falta, iso si, de afondar e mergullarme de todo no anterior.
Nunha entrevista bastante interesante con Nando Cruz para El Diario, o crítico/académico/divulgador Oriol Rosell fala do seu libro Un cortocircuito formidable (o cal aínda non lin), no que estuda a historia do ruídismo na música e presenta unha tese interesante: como a maioría de sons renovadores/transformadores/disruptores entendidos coma ruído acaban sendo domesticados e asimilados polo sistema. Coa distorsión nas guitarras como exemplo máis palmario partindo do revolucionario ‘You Really Got Me’ dos Kinks. Píllolle dúas citas literales porque me serven para afondar nisto:
Los Kinks introducen la distorsión yendo contra todas las pautas de la época, pero cuando la industria ve que eso gusta a los chavales se inventa el pedal de distorsión y cambia el paradigma completamente. Desactivan y convierten en mercancía una pulsión destructiva
Conceptualmente, el ruido es una amenaza a la estabilidad porque es inestable y es imprevisible. Físicamente la señal de ruido no tiene patrones regulares de frecuencia y eso entra en conflicto con la idea de orden. El orden necesita estabilidad y continuidad y el ruido es el desorden definitivo
Porque traio isto a colación? O disco de Dame Area non é un exercicio de abstracción ruídista. Evoca ao caos, pero responde a unha orde. Pero segue a ser revolucionario. Punk áspero, rústico, macarra. Os elementos sonoros son mínimos: apenas un ritmo frenético e un torrente revirado de actitude e enerxía. É, entón, unha performance, unha adopción estética do ruído como elemento subversivo? Pode ser, pero cada canción deste Toda la verdad sobre Dame Area parece unha chamada ás filas da revolución. A anarquía a través dun ruído supostamente impostado. As teses do libro de Rosell son ben interesantes, pero, aplicadas a esta marabilla de disco, quedan en intelectualizacións pode que demasiado sesudas ante o que realmente pide o corpo: sacudirse nas explosións de temas coma ‘Sempre cambiare’, ‘Striscia’ ou ‘Devoción’.
Unha canción: ‘Esto es nuestro ruido’. Mentes, mentes aceleradas. Noches, noches desperdiciadas. Cuerpos de la noche, forjando corazones. Bestias de la vida, unido en los ruidos. Ritmos, ritmos obsesionados. Cuerpos, cuerpos distorsionados. No nos importa, de esto estamos hechos. No nos importa, de esto estamos hechos. No hay nadie nadie nadie de quién tengamos miedo. No hay nadie nadie nadie de quién tengamos miedo. Dilo alto. Dilo alto. Dilo alto. Dilo alto. DILO ALTO. DILO ALTO. DILO DILO DILO ALTO. (pausa para respirar). Esto es nuestro templo, esto es nuestro ruido. Esto es nuestro templo, esto es nuestro ruido. ESTO ES NUESTRO TEMPLO, ESTO ES NUESTRO RUIDO. ESTO ES NUESTRO TEMPLO, ESTO ES NUESTRO RUIDO. Listos para dominar, listos para golpear. LISTOS PARA DOMINAR, LISTOS PARA GOLPEAAAAAAR. (drums goes brrr)
8. The Cure - Songs Of A Lost World
Monóculo: 🧐🧐 (2/5)
Xénero: Hello, darkness, my old friend.
Para quen lle guste: Desintegrarse. O outono. A cor negra. O aceiro galvanizado.
O último disco de estudo dos The Cure previo a este Songs Of A Lost World publicouse no outono de 2008. Non sei que era de vós entón. Eu era un rapaz que comezaba terceiro de Secundaria, que adoraba o rock de estadio dos oitenta coma o pináculo da música e que afrontaba a súa idade do pavo sen idea ningunha de que todo estaba por mudar. En Galicia gobernaba o bipartito. En España o PSOE de Zapatero. Apenas había unhas semanas dende que Lehman Brothers entrara en quebra. O que ocorreu despois, o austericidio e a navallada neoliberal e protofascista aínda non cicatrizada pola que se desangra o mundo que habitamos, sabémolo hoxe; máis daquela non era doado adiviñar que estaba por vir.
Ninguén apostaría tampouco por que o grupo con case trinta anos de traxectoria que editaba ese infame 4:13 Dream (é o peor puntuado de toda a súa discografía en RYM, fixen o experimento de poñermo para esta reseña e subscribo esas votacións) ía ter algo máis que dicirnos dezaseis anos despois. Para ir as orixes da discografía de The Cure hai que ir medio século atrás no tempo. Volver andar un camiño en espiral, sempre arredor da escuridade, da morte, do amor, da luz, do pop, do punk, do rock. Do inocente e do trascendental. Xogando coas dualidades de melodías alegres para letras tristes e de músicas solemnes para algunhas das cancións máis bonitas nunca escritas. Un grupo totémico, historia da música contemporánea. Que máis ían ter que poder dicir a estas alturas da vida, cando xa ata o Celebrities de Robert Smith en Muchachada Nui é case unha reliquia a revisitar polos arqueólogos? Pois… o talento é inoxidable, inalterable co paso do tempo.
Creo que non coñecía a The Cure en 2008. Como moitísimo podería ter escoitado singles icónicos coma ‘Boys Don't Cry’ ou ‘Friday I'm in Love’ nun listening dunha clase de inglés, nalgunha radio perdida ou como parte da programación da MTV coa que me gustaba merendar á volta do colexio. E, de saber quen eran, seguramente os detestara, porque pasei boa parte da miña adolescencia aborrecendo precisamente eses dous temas. Melodías facilonas e case burlescas ás que non lle atopaba a gracia. Pero en dezaseis anos deume tempo de vivir, de chorar, de namorar e, tamén, de collerlle o gusto aos The Cure. Non sei se entrei por Kiss Me Kiss Me Kiss Me ou por Wish, pero algún dos cortes de pop melancólico deses discos abriu unha fenda que fixo colapsar todas as miñas resistencias. En 2024 xa era fan confeso e o anuncio dun novo disco recibino con… escepticismo. Que más ían ter que dicir?
Parte das dúbidas evaporáronse con ‘Alone’, a primeira canción de adianto. Unha extensísima introdución instrumental abre un tema cuxa primeira frase, pasados os tres minutos, é unha declaración de intencións: “This is the end of every song that we sing”. O barroquismo, a teatralidade marca da casa, todo está no seu sitio. Reminiscencias de Disintegration, un dos álbumes da miña vida. Había motivos para crer. Escollín crer. E pagou a pena. Songs Of A Lost World é o mellor disco de The Cure desde… Wish? Disintegration? Tanto ten. A mera posibilidade de reclamar un espazo destacado de seu na discografía dun grupo tan trascendental é alucinante. Coma esta colección de cancións que, se de algo pecan, é de querer ser unha nova iteración da maxia de discos anteriores. Pero é que ningún lle fai sombra suficiente para opacar o seu brillo.
Este disco é o regreso magnífico dun grupo que nunca tivo por que volver. Un regalo no tempo de desconto dunha carreira artística fascinante e irrepetible. Que podo desfrutar en vivo, dende o minuto cero. Non dende a contemplación distante do canon que marcan Pornography ou o omnipresente Disintegration. Non. Aquí sucede en tempo presente. Aínda que nada sexa para sempre: “I know, I know / That my world has grown old / And nothing is forever / I know, I know / That my world has grown old / But it really doesn't matter / If you say we'll be together / If you promise you'll be with me in the end”.
Unha canción: ‘Endsong’. Sinto que se fora tan longa a exposición de motivos, pero chega un punto no que me custa horrores medir con estes discos (e estes grupos). Precisamente, ‘Endsong’ é unha canción eterna, porque precisa de máis de dez minutos para porlle o peche a un disco nado para a posteridade. E porque o fai ao grande. Iniciando cun bucle de máis de cinco minutos de percusións e chispazos de guitarras que fan medrar e medrar un tema xigantesco e co que este Songs Of A Lost World ascende ao Olimpo particular dos The Cure. “I'm outside in the dark wondering how I got so old / It's all gone, it's all gone”.
7. Adrianne Lenker - Bright Future
Monóculo: 🧐🧐 (2/5)
Xénero: A tristura coma un regalo.
Para quen lle guste: Big Thief. As lareiras. Chorar a mares. Rir a esgalla.
Que esta persoa ía aparecer neste post era unha aposta segura. Era inimaxinable que non metera a Adrianne Lenker en calquera lista de mellores discos dun ano no que publique material porque é simplemente infalible. Big Thief son, aínda hoxe, o único grupo do que fixen un especial en detalle na Xanela. Non tanto porque non me guste facelos, senón porque dan un choio inmenso e, realmente, non se len un carallo. O caso é que, dun tempo a esta parte, Adrianne está nunha forma superlativa, convertida nunha especie de raíña Midas da música folk que convirte en ouro (ou en bágoas) todo o que compón. Así o denota a versión de ‘Vampire Empire’, un tema fantástico da banda que lidera, incluída neste Bright Future nunha gravación chatarrera na que se poden sentir os roces cos instrumentos e que fai tanxible toda a maxia que a canción atesoura. Un dos puntos álxidos dun álbum que funciona coma un todo, cohesionado e sen fisuras.
Non fai falta recorrer á música de Big Thief. O proxecto en solitario de Lenker deféndese por si mesmo. Bright Future é un disco con alma propia, que se abre cun corte (‘Real House’) sen unha estrutura repetitiva, sen melodía. Coma se fora un recital de poesía da autora. Ou, máis ben, unha expiación de traumas familiares. Crúa no musical e no lírico. Moi triste. Pero hai felicidade despois desta peaxe de entrada. Pode ser difícil de crer, pero hai vida despois dese inicio.
Axiña nos depara Bright Future o folk trotón de ‘Sadness as a Gift’, quizais o corte máis alegre do álbum, xogando ao paradoxo co seu propio título. Porque o talento de Adrianne é un arma de dobre fío, capaz de abrir de arriba abaixo a calquera mentres expón o que garda no fondo das súas entrañas; pero tamén de ser un refuxio no que resgardarse nun mal momento á espera de que os tempos melloren. Música para sentir e ser sentida. ‘Free Treasure’, ‘Evol’ ou ‘Already Lost’ son, entre moitas outras, cancións simplemente magníficas, ás que non é posible sacarlle peros nin no lírico, nin no compositivo nin no interpretativo. Só cómpre desfrutalas e, unha vez rematadas, volver darlle ao play e somerxerse nun bucle infinito de sensacións, ideas e experiencias. “Just when I thought I couldn't feel more / I feel a little more”.
Unha canción: ‘Ruined’. Arruínado fico eu cada vez que soa. Que portento. Que canción. Que interpretación. Que todo. Sei a letra de memoria case dende o principio porque garda tanta emoción, tanto sentir, que se marca a ferro no interior dun. No corazón, no cerebro, na tiroides. Onde queira que estea a fonte das nosas emocións, alí habita esta ‘Ruined’, o seu piano in crescendo e a marabillosa voz de Adrianne conducindo a balada máis desoladora e, simultaneamente, conmovedora de todo este 2024. “So much coming through, every hour too / Can't get enough of you / You come around, I'm ruined / You come around, I'm ruined”
6. Kim Gordon - The Collective
Monóculo: 🧐🧐🧐 (3/5)
Xénero: Mother mothering.
Para quen lle guste: A rapaza do grupo. A modernidade. Nine Inch Nails.
Ten certa tela que un dos álbumes máis experimentais, atrevidos e vangardistas do ano o firmara unha persoa que, lamentablemente, está xa no ocaso da súa carreira artística. Non pola calidade do material editado de xeito máis recente, senón porque pasa xa dos setenta anos de idade e hai máis de catro décadas que o foi TODO no mundo da música alternativa. Creadora de escenas, referente artístico, icona global. Kim Gordon é o máis parecido a unha reencarnación dunha deusa na terra. Metida sempre en cen mil proxectos doutras tantas disciplinas, pero inscrita para sempre con letras douradas na posteridade pola súa aportación como membro de Sonic Youth, paradigma da música alternativa e influencia para infinidade de creadores en tempos posteriores.
Este novo disco, The Collective, é capaz de ser unha peza de vangarda de algo que non sei como definir. Post-trap? Trap industrial? Abstract hip hop? Non é tanto a etiqueta como o vibrante latexo dun álbum que xoga a experimentar e chega a terreos apenas explorados antes. Instrumentos e voces pasan por filtros e alteracións que deforman unhas composicións que xogan coa disonancia, cos sons industriais e que retorcen bases electrónicas na procura dunha música renovadora; pero, á vez, de fácil dixestión e non ensimismada nunha abstracción camiño de ningures. Hai cancións coma ‘The Candy House’ ou ‘Shelf Warmer’ (e ese groove hipnótico) que son inmediatas, que non se complican innecesariamente. Outras, coma ‘The Believers’ xogan, con éxito, a tensar e a epatar. E tamén hai as que non deixan de lado a faceta militante e comprometida sempre presente de Gordon. Aí está como mostra esa ‘I'm a Man’ sobre os privilexios masculinos e a misoxinia.
Non sei se estaba en moitas quinielas que fora ser Kim Gordon quen entregase un dos discos máis atrevidos e orixinais deste 2024, mais, tendo en conta a sinatura, o ousado foi non telo agardado. Por certo, a bonus track da edición deluxe, esa ‘ECRP’ é outra marabilla que me sorprende que non collera na primeira versión deste disco.
Unha canción: ‘Bye Bye’. Unha lista da compra un tanto singular. Esa é a armazón lírica dun tema que foi carta de presentación de The Collective e que loce as súas mellores virtudes. Gravado é sorprendente, interpretado en directo (unha pena non ter ido ao Mira) ten que ser histórico. Sirva como exemplo esta gravación de cando foi como convidada ao programa de Jimmy Kimmel.
5. Ramper - Solo postres
Monóculo: 🧐🧐🧐🧐 (4/5)
Xénero: Sé delicado, por favor.
Para quen lle guste: A Semana Santa. Low. Slint (another one).
Admito dende xa que ata este ano fun totalmente alleo ao que foi Nuestros mejores deseos en 2020. Estaba bastante cucú en marzo dese ano por múltiples motivos e, pandemia mediante, non me enterei en absoluto do que foi o debut de Ramper, banda de Granada que ten a dubidosa honra con este Solo postres de ser o disco editado no Estado español situado máis arriba neste top persoal de 2024. Éxito para un selo, Humo Internacional, que, por méritos propios, acapara moitísimo protagonismo nesta lista.
Paseniño, ao xeito, amodiño e con boa letra. Escribindo recto en liñas tortas. Así comeza un álbum que abre ‘Un miembro fantasma’ e que neses dez minutos de canción xa convida a lanzar unha sentenza firme: aquí están a pasar cousas serias, isto cheira a obra magna. Unha letra críptica e intensa sobre unha instrumentación que tanto é mínima e sutil coma desbordante e exuberante. Un slowcore que amaga con explosións que nunca acaban de chegar, mentres quen implosiona por dentro é o ouvinte nesa tensión nunca rachada, nesas construcións proxectadas ao infinito.
Non é unha impresión inicial pasaxeira. Solo postres é un traballo dunha ambición musical inmensa, que case chega aos setenta minutos de duración e medra con cada nova visita que permite dar novas lecturas e apreciar novos (porque hai moitísimos) matices en temas expansivos e extensísimos (‘En nuestros últimos días’ marcha por riba dos trece minutos). Autenticidade, mística e talento compoñen o trinomio que dá forma a un álbum inolvidable. De novo, a tradición permeando e enchoupando unha lectura renovadora da contemporaneidade e abrindo camiños.
Entre os sete cortes que conforman este disco, hai un que brilla con especial forza nun firmamento saturadísimo de constelacións rutilantes: ‘Reina de farolas’. Pido perdón por se estou a solapar contidos co da canción destacada que pecha cada reseña, pero neste caso é precisa a excepción. Reúne este tema, de novo, o mencionado anteriormente. Unha letra ambigua chea de metáforas que ir descifrando, entre o misterio e a nostalxia. Unha electricidade latente nun tema que medra e medra e medra. Que treme. Que fai tremer. Que debuxa imaxes dunha beleza pasmosa. Que, para cando parece que se vai romper (arredor do minuto cinco), o que consigue é que levitemos: “Desde aquí digo adiós, suelto ahora el brazo que me agarra / Sé que siempre será mío / Cojo tu mano que ahora está libre y la decoro / Con sortijas, con anillos / Lavo tus ropas y devuelvo a la reina su corona / Ya no hay nada que nos hiera / Otra luz y otra voz, sé que todo esto fue por algo / Ahora os tengo y me despido”. Non é posible volver a ver as luces de feira igual despois de pasar por isto. Aínda que cada un lle dea o seu propio significado.
E aínda que a luz que emite ‘Reina de farolas’ sexa tan intensa e abrasadora nunca deslumbra ás súas compañeiras, porque, ante todo, Solo postres é un todo homoxéneo. Un compendio de cancións excelentes que gardan a maxia dun grupo único.
Unha canción: ‘Poderoso puño’. Nunca escribiría estas liñas de non ser porque me crucei con este tema. O primeiro adianto do álbum que me abreu o portal do universo Ramper. Unha canción que comeza cun murmurio apenas audible e unha lenta cadencia de guitarra. “Poderoso puñado / Fuerte puño cerrado / Tus orgullosos dedos / Siguen a nuestro lado”. A estrofa que abre e pecha o tema que fixo o primeiro clic no cerebro. Conexión instantánea. Indisociable no meu recordo do descubrimento do grupo. No seu sube e baixa, nos seus altos e nos seus vales, levoume de xira polas posibilidades dunha banda sen a que non é posible describir este 2024.
4. Jessica Pratt - Here in the Pitch
Monóculo: 🧐🧐 (2/5)
Xénero: Ucronía.
Para quen lle guste: Viaxar no tempo. A bossa nova. A canción melódica. Flotar cos ollos pechados.
É posible viaxar no tempo. A proba é este Here in the Pitch de Jessica Pratt. Un álbum que existe coma vestixio dunha época anterior, que parece que permaneceu crioxenizado dende finais dos 60 ata a súa estrea neste 2024. Agás trinta segundos dende que comeza a soar ‘Life Is’ sirven de proba de cargo. Unha instrumentación sutil viste unha voz dourada, doutro tempo, doutro lugar. A música manifestando de novo a súa capacidade para transportarnos sen movernos do sitio.
Avanzar por este Here in the Pitch é algo comparable a colocar constantemente a última peza dun crebacabezas, a descifrar unha e outra vez o número que resolve un sudoku. Unha sensación de euforia, de alivio e, sobre todo, de que todo está onde ten que estar. De perfección. Cada instrumento reclama o espazo xusto e necesario para non asumir demasiado protagonismo, só para ser plataformas superpostas ata acadar o ceo. Aínda sigo medio tocado de vela aparecer no Auditori e, cunha presencia diminuta no escenario, axigantarse ata encher de música as paredes e convertir o seu concerto nunha experiencia inolvidable.
Sucede o mesmo cun disco que, mentres desvela os seus segredos, arrola e xera un espazo cálido do que non marchar endexamais. Tanto ten que sexa cos coros (cantos hai neste álbum e que bos son todos) de temas coma ‘Better Hate’ ou cos amagos de bossa nova en ‘Get Your Head Out’ ou ‘By Hook or By Crook’. Poucos ou ningún defectos se lle poden afear a un Here in the Pitch que, se acaso, é curto para todo o desfrute que ofrece. Porque cancións coma ‘Nowhere It Was’ ou ‘Empires Never Know’, nas que ata os silencios e as pausas máis breves son dunha beleza extrema, fan desexar que a experiencia non termine nunca.
Unha canción: ‘World on a String’. Dixen cousas bastante bonitas de todo o disco. Todas elas aplican, con máis intensidade se cabe, aquí. Sinto volver ao tópico do disco atemporal, de música doutro momento e doutra época. Pero é imposible non facelo con esta ‘World on a String’ que lembra outros mundos. O resultado de recoller a herdanza de mil correntes folk e crear con elas algo único e verdadeiramente extraordinario. Un amor a primeira vista. Unha pegada indeleble. Como non tararear con Jessica Pratt esas breves liñas antes do retrouso? Como esquecernos dese “I want to be the sunlight of thе century / I want to be a vestige of our senses free”?
3. Oranssi Pazuzu - Muuntatuja
Monóculo: 🧐🧐🧐🧐 (4/5)
Xénero: Amalgametal.
Para quen lle guste: Beth Gibbons oficiando misas negras. R'lyeh.
O black metal pode ser unha zona de exclusión musical. Un nicho entre nichos. Un lugar hostil, cheo de misantropía e bandas das que mellor non saber nin o máis mínimo sobre afiliacións políticas e ideoloxías. Para algo se creou a cláusula Burzum. E, aínda que poida semellar unha fortaleza impenetrable a simple vista, o black metal é tamén un dos recunchos propicios para a experimentación, para os xogos do imposible. Un espazo tan fóra da órbita que parece se rexer por leis físicas diferentes. Traspasado o horizonte de sucesos que é darlle ao play a este Muuntatuja dos fineses Oranssi Pazuzu hai novos universos. Uns que trascenden a etiqueta de black metal e obrigan a falar de vangarda porque traza xéneros aínda por acotar e comprender. En só oito cancións hai tempo para aventuras trip hop, interludios de jazz, arranxos industriais, psicodelia, vocoders e mil ingredientes máis. O resultado? Unha amalgama que, ante todo, é magnética. Un elemento obtuso que ir descifrando aos poucos.
Non entendo nada do que din. Apenas comprendo nada do que pasa. Non me atrevo a dicir con que instrumentos se fixo o que estou escoitando porque están tan deformados que non os distingo. Oranssi Pazuzu fixeron un álbum para o que non hai etiquetas que vallan. Se callar, podemos dicir que é metal extremo pola abrasión de temas como ‘Voitelu’ ou ‘Valotus’, capaces de asustar ao medo. Muuntatuja escapa da convención. Rebuscando en reseñas de xente que entende, vin en The Quietus (que o meteu no seu top10) que ese título significa “cambiaformas” en finés. Eles teñen claro que xogan ao engano, á mutación constante. Armados de talento, valentía e imaxinación coma para fabricar algo tan inenarrable coma esa ‘Ikikäärme’ que, en preto de dez minutos, toca mil paos. Os mapas da antigüidade pintaban hic sunt dracones nas áreas descoñecidas ou inalcanzables. Este é o dragón.
Unha canción: ‘Hautatuuli’. A calma tensa. Os murmurios. A inquedanza. Xusto despois do corte máis extremo (‘Voitelu’) chega este tema que, paseniño, medra e vai apretando a man coa que nos colle polo pescozo e nos asfixia. Sempre sobre un loop de baixo letárxico. Non sei se existe ou está por inventar unha clasificación (post-trip-metal?) para esta fusión de trip hop, jazz e abismos. Si sei que nunca me vou esquecer deste disco.
2. Vampire Weekend - Only God Was Above Us
Monóculo: 🧐🧐 (2/5)
Xénero: Pop exquisito.
Para quen lle guste: As discusións gramaticais. Ser un pouco (bastante) repelente. A viaxe a un país do Sur global que “cambia” a vida. Non perder a esperanza.
Hai hoxe (se isto sae cando penso que vai saír) un ano podería dicir case que odiaba a Vampire Weekend. Un grupo de tremendos pijos repelentísimos saídos dunha facultade de letras dalgunha universidade clasista americana con cancións de pop trufadas de elementos do que esta xente daría en chamar world music. Ezra Koenig, con esas pintas de Cayetano prístino, liderando unha banda “sofisticada”, viaxada, acomodada, con cancións que, ao longo do tempo, me foron gustando (‘A-Punk’, ‘Diane Young’); pero enterradas en discos ao meu ver pretenciosos e, por que non dicilo, aburridos. Pero… os anos pasan e pesan. Para eles e para min. E non sei en quen se deu o cambio máis substancial; mais, nun 2024 medio normal (intuídes que clase de histeria colectiva nos agarda no número 1), este Only God Was Above Us sería o meu disco favorito. Porque non teño un só defecto que sacarlle.
Encaixei os adiantos con escepticismo, mais con ‘Capricorn’ e ‘Mary Boone’ abriuse unha fenda en min e, coma auga devorando o burato dunha presa dende dentro, as miñas resistencias acabaron por colapsar cando se publicou o disco enteiro. Un torrente pop desbordante, unha colección de cancións magnífica, que nunca baixa o pistón e que, malia tocar en todos e cada un dos vicios xa coñecidos do grupo, por primeira vez funcionaba para min. Revisitei toda a discografía con motivo de que ía velos en directo e… atopei con que no resto de traballos seguían sen gustarme. Despois do repaso gárdolle algo máis de aprezo a Modern Vampires of the City, pero aínda teño debaixo dunha moa o debut, Contra e, sobre todo, Father of the Bride. Por que este amor repentino por Only God Was Above Us? Boa pregunta que, en preto dun ano, aínda non conseguín respostar. Intentareino no que queda desta exposición de motivos.
Coido que a madurez coa que agora vexo a Vampire Weekend tamén é un proceso que lles afecta a eles. Que este álbum, entre outras cousas, é cousa seria. Non digo que os outros non o foran, pero se algo bo ten o paso do tempo é que ofrece perspectiva. Only God Was Above Us non perde a ansia por brincar e divertirse dos seus antecesores, mais é tamén unha aproximación á vertixe da vida (e da morte). Ao paso do tempo, aos extremismos, á loita de clases, aos cambios no canon cultural, á atomización da sociedade. Si, son intensos e un chisco pedantes; o raro é que non namorara deles antes. É incriblemente intenso e variado en temas e formas e, simultaneamente, lixeiro e ameno. Un círculo cadrado. Un álbum cohesionado e cun relato ao longo da súa metraxe e, ao mesmo tempo, unha colección de cancións perfectamente válidas por si mesmas para ser protagonistas sen máis contexto.
Ademais, para min será sempre un álbum importantísimo porque me demostra que sempre hai que crer, que sempre pode haber algo que nos apele odnde non o agardamos. Que podemos chegar a adorar aquilo que detestamos. Que alén dos nosos prexuízos, fundados ou infundados, hai esperanza, felicidade e beleza.
Unha canción: ‘Ice Cream Piano’ e ‘Hope’. Aproveito o exemplo dos Goya (como de tarde vai esta lista para saír despois dos premios de cine) para marcar o primeiro e único ex aequo desta lista. Inicio e peche. Vida e morte. A viaxe de Only God Was Above Us só se entende dende a ansiedade e frenesí dos teclados e versos de ‘Ice Cream Piano’ e a calma optimista diante do sempre anticipado e inminente pero nunca concretado desastre que reconcilia todo cando remata ‘Hope’. É dolorísimo ter que escoller entre dez cortes que son magníficos todos eles, pero estes dous enmarcan un álbum de dez.
In dreams, I scream piano
I softly reach the high note
The world don't recognize
A singer who won't sing
The prophet said we'd disappear
The prophet's gone, but we're still here
His prophecy was insincere
I hope you let it go
1. Charli XCX - brat
Monóculo: 🧐 (1/5)
Xénero: It's Charli.
Para quen lle guste: PC Music. SOPHIE. Ser o perexil de todas as salsas.
Que marrón. Chegar en febreiro de 2024 a engadir MÁIS discurso sobre o disco máis sobreanalizado, sobrerreacionado e sobre-todososverbosdodicionario en tempos recentes. Un traballo desprovisto xa de todo o sentido, porque brat é máis un artefacto cultural, un motor de relatos, ca un álbum que analizar dende o punto de vista estritamente musical/cultural. Que se brat summer, que se as cento e unha edicións e remixes, que se os premios e as xiras, que se o papel de Charli XCX como estrela underground e á vez coma diva mainstream. Que queda por dicir, por pensar, por mirar, por imaxinar? Posiblemente nada. E aquí chego eu, tarde e mal, a colocalo como o que xa sabía dende o minuto cero no que o escoitei primeira vez, posiblemente mesmo antes: que é o disco do ano. Non necesito xustificalo, pero está nesta posición por múltiples motivos que vou tentar desglosar.
Primeiro de todo, porque é innegable, independentemente das filias e das fobias de cada un, que foi o acontecemento en torno á música deste 2024. As portadas, os flashes, os tuits, os memes, os odios e os eloxios. Todo virou, dende o pasado mes de xuño, en torno á figura dunha Charli XCX que, responsable directa ou non de toda esta campaña de histeria colectiva (en orixe orgánica, mais tamén claramente instigada por industria e medios), decidiu aceptar o envido e ir con todo. A muller que levaba máis dunha década tentando permear o mainstream conseguiu tomalo por asalto co seu lanzamento pode que menos comercial en canto á música (alén dalgún outro experimento), pero que si é o máis decidido de todos a convertirse na sensación do momento, no espectáculo ao que é obrigatorio mirar.
Ten todo o sentido que así o fora, porque, despois de parir cancións para a radio (‘I Love It’, ‘Boom Clap’, ‘Fancy’) acordes á moda do momento cunha facilidade pasmosa, de pretender sen éxito ser the next big thing no pop pasando pola trituradora da industria con True Romance e Sucker, de renacer e transitar todo o camiño de redención da man de PC Music, de explorar o intimismo (á súa maneira sempre) na pandemia e de entregar o álbum de pop comercial definitivo en Crash; despois de todo iso, ir “a contracorrente” era a única opción correcta.
Entre aspas, porque brat (que si penso que rompe os moldes do pop comercial nun momento en que estaba completamente estancado e falto de ideas) non é máis que unha síntese en forma de disco duns tempos concretos. Os da post-ironía, os do post-poptimismo. Uns de arroutadas meditados, de oversharing do íntimo, de presumir das vergonzas. De ser e non ser. De escoitar “3-6-5 party girl” refuxiado debaixo dunha manta no sofá. Un intre contraditorio coma o mesmo concepto, xa dende o grafismo, deste brat no que todo semella espontáneo e en realidade está medido ao milímetro, pero sen deixar por iso de ser espontáneo e presumir de selo, entón séndoo un pouco menos. Brat and it's completely different but also still brat.
Un álbum feito para ser consumido en presente continuo, porque sempre está a evolucionar. Existe xa ‘Girl, so confusing’ sen ser coa participación de Lorde? Pódese analizar entendendo ‘Guess’ (cal das versións?) coma un engadido cando en realidade é un dos temas principais do conxunto? Por que o remix de ‘Club classics’ (estelar aparición de bb trickz) é máis ben o de ‘365’? As respostas están a gusto do consumidor. Consumidor porque se é algo é brat é o resultado dunha persoa perfectamente consciente e sabedora do mundo e da industria nas que se move. Charli inúndanos con relato, con bailes para TikTok, colabos, aparicións en medios, pinchadas imprevistas, highlights pintando unha raia nunha Boiler Room mentres soa un disco no que fala dos temores sobre ser nai e da presión da fama. No que expón os seus propios celos sobre as compañías (inferimos que Taylor Swift) que rodean á súa parella. brat fai da vulnerabilidade fortaleza e xoga a que todo perda significado para que todo poida valer.
Mil párrafos e non falei da música. É necesario facelo? Coido que si. Ante todo, se brat está aquí, independentemente de todo o anterior (que non pode ser obviado porque forma parte indisociable da obra que sustenta todos estes discursos), é porque é un disco fantástico. Corenta e un minutos e medio de puro goce e desfrute. Sen nada do anterior, nun mundo imaxinario no que fora posible que as cancións existiran nun baleiro e nunca se puideran compartir lecturas sobre elas, brat seguiría a funcionar para min. A rave, o club (ollo, que teñen pouco a ver) e o pop son os alicerces dun álbum tan bo, tan potente, tan trascendental, que soporta a incomensurable cantidade de turra (coma este post) que se ten xerado en torno a el.
A horrible e atinada portada verde é o búnker no que se refuxia unha colección de cancións que, cando todo amaine, seguirán a existir como testemuña dun momento moi concreto no tempo. Un no que os restos do hyperpop, convintemente procesados e dixeridos, foron capaceds de ser a banda sonora de medio mundo. De poñelo a bailar. De facelo rir, saltar, chorar. Autorreferencial (‘Club classics’, a orixinal; ‘So I’, en tributo a SOPHIE, sen a cal nunca existiría este disco), reminiscente doutras épocas (coma The Knife, nos sintetizadores afiados de ‘Sympathy is a knife’, a miña favorita do disco), macarra e EDM (‘Von dutch’ ou ‘Spring breakers’). Os temas supostamente máis frouxos de brat non quedan lonxe da brillantez e, se o fan, hai unha versión nova, unha colabo, un remix, que lles dá unha nova vida coa que é posible conectar. E os bos son… unha horda que arrasa calquera lista de éxitos. ‘Everything is romantic’, ‘365’, ‘360’, ‘Girl, so confusing’, ‘Guess’. Dá igual cal se escolla.
Amable. Odiable. Prescindible ou necesario. Un éxito tan masivo e unha exposición de tal calibre nas esferas mediáticas xera, na meirande parte dos casos, respostas viscerais. De adhesión ou de rexeitamento. A miña, que por iso este é o meu top e o cumio dun traballo de dous meses e medio para redactar todas estas cincuenta reseñas que preceden a este traballo, é alimentar a haxiografía dunha artista, Charli XCX, que foi capaz de terme MESES en bucle coa súa música. Por forza de comparación, é practicamente imposible que nada do que faga de aquí en adiante me vaia cautivar así. A tolemia de brat obedece a un determinado momento e a unhas determinadas circunstancias. Pero non é un fenómeno froito da casualidade (aínda que si foi un elemento necesario), é a culminación de moitos intentos fallidos e algún éxito pasaxeiro. Sen olvidar que, dentro desta icona, there's still a young girl from Essex.
I'm glad I know how you feel
'Cause I ride for you, Charli
Unha canción: ‘360’. “I went my own way and I made it / I'm your favorite reference, baby”. Di Last.fm, que uso dende 2011, que é a canción que máis veces escoitei na miña vida. En apenas oito meses de existencia, pero non vou ser quen o negue. Unha xoia pop que confirmou o que ‘von dutch’ anticipaba. Que aquí nacía o imperio de Charli XCX: “Yeah, 360 / When you're in the mirror, do you like what you see? / When you're in the mirror, you're just looking at me / I'm everywhere, I'm so Julia”. Está ‘365’ coma o seu dopplegänger escuro, acelerado e ravero. Vasos comunicantes pivotando sobre ese “bumpin' that” instalado xa para sempre na historia da música e en centos de millóns de subconscientes.