Un puzle de demasiadas pezas
Impresións sobre a Caye Borroka, os punkies apolíticos, a movida de Russian Red ca Wikipedia, crimes futboleros e dos de toda a vida. E música, da vella e da nova
Por unha vez o título do post deste espazo vai ter algo a ver co contido do mesmo. Outras semanas chego aquí con dúas ou tres ideas moi claras e o resto van xurdindo aos poucos conforme avanza o texto. Hoxe traio un cento delas, pero ningunha definida. Un mosaico moi difuso na miña cabeza. Un rompecabezas no que as pezas non encaixan e non hai quen debuxe unha composición medianamente racional. Pero hai algo bo: atopei memes a mazo, así que coido que polo menos o camiño vai ser máis divertido ca o doutras semanas.
Os cínicos non serven para este oficio
Moitos non precisaredes desta introdución para o tema que vou comentar, pero, para quen non os coñezades, Sleaford Mods son unha banda británica de punk (máis ben post-punk, pero tampouco hai unha fronteira perfectamente trazada entre xéneros e neste caso tanto me ten) bastante relevante esta última década a base de facer discos con moita mala hostia e unha carga importante de denuncia social. Non eran demasiado santos da miña devoción e ata me borrei de velos este verán no Paredes de Coura (pola chuvia, non foi unha cancelación anticipada), pero si penso que ten mérito como plasman na súa música o descontento tan palpable na sociedade inglesa pre e post Brexit. Nestes anos foron acumulando titulares, un chisco superficiais, acerca de se eran a banda británica máis “política” do panorama. E medrando en popularidade pola imaxe que deles se proxectaba. Ata a pasada fin de semana.
Este é o tuit que decidiron poñer despois de parar o seu concerto en Madrid porque unha persoa do público lanzou en varias ocasións o tradicional pano palestino ao escenario, entendo que agardando que eles tiveran algún xesto a favor da causa deste pobo. Antes de entrar co coitelo nos dentes a comentar a publicación, quero dicir que podo entender que un artista estea molesto coa xente que a lía ou molesta dende o público e que considere que os seus concertos non son espazo para este tipo de posicionamentos públicos. Podo entendelo. Podo compralo. O que non acepto baixo ningún concepto é o cinismo disfrazado de equidistancia.
Que Sleaford Mods se atrevan a dicir que non teñen que “elixir bandos” e reducir a súa figura a un “Son un cantante. O meu traballo é a música” non só é cobarde, é insultante. Son un grupo que leva capitalizando anos o pulo de movementos sociais e que surfearon a onda de protestas a favor de determinados dereitos ou causas mentres lle foi favorable. Que agora que o asunto lles é máis incómodo -polos motivos que sexa, disque en Reino Unido hai unha presión enorme sobre as figuras públicas para que non apoien a causa palestina, aínda que non vexo que teña afectado a outros artistas- eludan as súas responsabilidades e neguen a trascendencia dos seus actos é o peor dos cinismos. Negan a súa propia razón de ser como proxecto artístico. E fano agora que xa acadaron un estatus que lle permite renegar do que aparentaban ser. Que non escatimaran en me gustas e cariños para aqueles que lles compraban as súas escusas de malos pagadores -moitos sen saber de que ía o conto, só porque podían usalos como acicate da causa sionista-, que limitaran as respostas ante o aluvión de críticas que estaban a recibir e que bloquearan a aqueles que llas trasladaban dende posicións respetuosas non é máis que unha proba da escasa catadura moral do grupo. Para min é o punto e final de cara a prestarlle a máis mínima atención. Supoño que eles tamén teñen claro cara a onde queren camiñar, vendo onde e con quen escollen actuar proximamente.
Falando do tema dos Sleaford Mods incidía en que non cómpre agardar o mesmo a nivel político dunha banda de punk e moi significada neste aspecto que dunha estrela do pop de música branca e sen mensaxe. Pois ben, a realidade sempre vai tres pasos por diante e ten sido unha canción de Lorde, ‘Team’, do primeiro disco, a que se ten convertido nun dos símbolos da resistencia palestina pola súa letra e alcance mundial. Ela, dende as antípodas, sen necesidade ningunha de significarse politicamente e pechar portas para o seu futuro artístico, tense pronunciado en repetidas ocasións contra o xenocidio que está a cometer Israel co amparo da comunidade internacional. Entre as súas publicacións, esta mensaxe -vén recollida na ligazón anterior, pero por se acaso-: “Estou moi agradecida á miña irmá palestina por lembrarme por que fago arte: fala cando eu xa non podo. Enche espazos nos que as palabras son inadecuadas. Ela fala a través de min, eu falo a través dela”. Prometín non traer moito máis este tema por aquí, pero é difícil escapar da barbarie que sucede día tras día diante dos nosos ollos. Se ten que quedar unha mensaxe, que sexa a de ‘Team’: “We live in cities you'll never see on-screen / Not very pretty but we sure know how to run things / Livin' in ruins of a palace within my dreams / And you know, we're on each other's team”.
Por putodefender España
Houbo manifestacións por toda Galicia a favor do pobo palestino. Pero non foron, nin por asomo, as máis comentadas da semana. Agora que a Caye Borroka tomou por asalto as rúas de Madrid -the same fucking location again-, o tema de moda é comentar as andanzas de fachas, nazis e cómplices dos dous primeiros na súa santa cruzada contra a amnistía de políticos e independentistas cataláns. Ou iso din, porque entendo que feitos coma os cantos de “España cristiana y no musulmana”, corear o himno da División Azul e parar moitos taxis á vez moito a ver co tema do Procés non teñen.
Penso que poucas imaxes tan potentes temos visto recentemente coma a dos antidisturbios escoltando a manifestación desta xente mentres se desvían para cortar a Gran Vía. Algún dos de uniforme ten máis ganas de querer estar detrás das pancartas que no perímetro de seguridade, pero que se lle vai facer. Xa despois lles tocou andar a paos con eles e, aínda que non me dan pena ningunha os que as apañaron, non podo parar de pensar estes días na de hostias que van caer proximamente na mínima protesta dalgún colectivo menos representado entre o estamento policial. Porque supoño que as nosas liberdades pasan por ter que tolerar estas paisaxes indignas dun país civilizado, no que ser fascista xa non é un motivo de camiñar ca cabeza baixa, senón un orgullo, alimentado e espoleado por un conglomerado mediático e político totalmente irresponsable, incívico e totalitario. O grave, aínda que tamén, non é o dos nazis en Ferraz. O verdadeiramente preocupante está nos xuíces que se opoñen a leis que non existen ou retorcen a lei para que o terrorismo sexa o que a eles lles interesa. E todo nunha situación de provisionalidade anómala e descoñecida para un país no que en teoría existe a separación de poderes. Do papel dos partidos políticos alimentando e nutríndose deste descontento, concretamente do que ten intencións reais de gobernar o Estado, mellor non opino.
Un último apunte sobre estas protestas con moita impostura e pouco substrato: coinciden no tempo cun dos trends que máis gracia me teñen feito en redes en tempo recentes. Supoño que para o gran público Vicco é bastante coñecida. Se non é o caso, é a voz detrás de ‘Nochentera’, canción que competiu por ir a Eurovisión e terminou palmando cunha infinitamente peor porque na farsa esta que monta RTVE para escoller que levar a ese concurso hai de todo menos un mínimo de criterio. Pois ben, nun destes actos que montan en Los 40 con famosetes do mainstream e tal decidiu coroarse. Á inofensiva pregunta de a quen rexeitaría dun taboleiro con personalidades públicas respondeu de xeito moi decidido que a Pedro Sánchez. Tampouco ten maior relevancia a resposta, pero a peña das redes aproveitou para rescatar esta entrevista anterior na que non era capaz de sacarlle defectos a Isabel Díaz Ayuso e acabar de pintar o bodegón. Unha procura rápida de “Vicco” en Twitter é unha porta aberta a un mundo de memes que, non sei explicar por que, pero fanme moitísima gracia. Sobre todo este. Pero tamén este. Ou estoutro. En serio, Sleaford Mods, adiantouvos pola dereita -jeje- en canto a significarse politicamente a artista con menos mensaxe da historia. Non era tan puto difícil. Ou putodifícil, de acordo ca Fundéu.
O thriller da Wikipedia
O último que esperaba deste 2023 é que a novela de suspense máis emocionante de todas as que se publicaron fora un fío de Twitter dunha conta sobre as profundidades da Wikipedia. É un mundo incriblemente rico e vivo, pero que desta vez a historia xunte á cantante Russian Red -punta de lanza do indie despois xa non tan indie que colonizou Radio 3-, biografías de xogadores de cricket e unha trama de ameazas en torno á revelación de identidades online é fantasía pura. Un relato que vos quería contar porque é totalmente combustible para un espazo como a Xanela, pero que xa resumiron mellor do que podería facer eu no boletín de Hipersónica de hoxe (no momento no que escribo isto), así que podédelo ler alí, que non quero pisar temas por moito que sexan de dominio público. En serio, é unha historia rapidísima de ler e ides tardar en dar cun froito tan bo da serendipia.
Xa posto a pedir clics para terceiros vou facer un repaso rápido de novidades en tema de podcasts. Esta semana volve, por fin, Brazalete Negro, co que xa din bastantes veces a turra de que era o meu programa favorito por aquí. E volve dunha maneira especial. Abriron unha newsletter que complementará os episodios do podcast cun repaso semanal da actualidade do fútbol en clave de true crime. É dicir: negocios turbios, corrupción, casos escabrosos, vulneración de dereitos, etc. Todo o que xa fan ben as historias do programa, que seguirán sendo mensuais, pero en versión extendida. A miña subscrición xa a teñen e agardo que alguén chegue a eles dende aquí, porque o merecen. Polo que comentan no post inaugural, a idea é que o espazo siga medrando cun capítulo adicional cada mes con entrevistas ou temas complementarios aos do programa principal, merchandising, máis actividade en redes sociais, máis programas en vivo e en máis sedes ca Barcelona e Madrid… pinta ben, ogallá funcione, porque é un contido da calidade suficiente para merecelo.
De Barcelona, de crimes e de podcast tamén fala o último capítulo de Criminopatía, que non é que sexa especialmente logrado en comparación con outras das historias contadas por Clara Tiscar, pero que si me flipou polo descoñecido dos feitos. En abril de 2020, en pleno confinamento causado pola pandemia de covid-19, un home matou como mínimo a tres mendigos nun lapso moi breve de tempo. Naquela época as nosas prioridades estaban moi lonxe da información de sucesos, pero que un caso tan potente pasara desapercibido diante dos nosos ollos resultoume moi impactante ao descubrilo só tres anos despois. Hai moitas realidades ademais da que habitamos. Recomendo darlle unha escoita.
Kokoshca tiñan razón
Pignoise fichan por Sonido Muchacho. Penso que Fabrizio Romano non soltou unha bomba así en todo o mercato deste verán. Pensado friamente, é un negocio que ten moito sentido e é que o selo discográfico decidido a papar o mainstream dende o “alternativo” (con moitas aspas) suma un novo grupo que non deixa de adecuarse bastante á súa fórmula. Propostas como Sen Senra, Carolina Durante ou Natalia Lacunza, pensadas para acaparar espazos cada vez máis masivos. Supoño que pasaron anos suficientes como para evocar a nostalxia da xente que medrou vendo Los Hombres de Paco e xustificar un regreso aos escenarios co que monetizar esa nostalxia milennial dunha época que non, non vai volver.
É certo que, dentro da cada vez máis extensa nómina de artistas contratados por Sonido Muchacho, hai pluralidade (en vías de extinción) de sons e voces. Son a casa de Kokoshca, que probablemente é a mellor banda de música en castelán da actualidade, da cal xa falei en máis dunha ocasión por aquí, e que esta semana vén de completar a gravación dun novo álbum que, non vou mentir, perdo o cú por escoitar. Mentres non sale, está ese último EP con varias colaboracións, coma esa ‘Futuro’, con Erik Urano: “Y en nuestro futuro no cabrá ninguno / Que hipoteque su vida por un puto curro / Y esto es aburrido y es más de lo mismo / Y a tomar por saco Sonido Muchacho”.
A canción da semana
Vale, xa só queda a parrafada musical e pechamos capítulo por esta semana. Está xa instalándose no ambiente esa sensación de que, en canto a novidades neste 2023, está o peixe vendido. Xa me chegou o correo da Mondo Sonoro para votar os mellores discos deste ano e en Hipersónica abriron un Excel para que os lectores nos matemos polas décimas que os outros lle deron a un disco de thrash metal ugandés tocado cos dedos dos pés. Pero, mentres isto pasa e moitas revistas pechan xa o exercicio cos discos que levan marcados en vermello dende febreiro como mellores traballos do ano, seguen a pasar cousas novas e estimulantes.
A semana pasada agradecíalle á newsletter de MJ o descubrimento de Peter White (que debería insistir no de chamarse Pietro Bianchi, pero el saberá). Esta semana, dese mesmo sitio saco un disco que me voou bastante a cabeza. Fin del Mundo son unhas rapazas arxentinas que fan algo que poderiamos dar en chamar post rock. Hai guitarras a tutiplén, pasaxes instrumentais preciosos, subidas e baixadas. Dentro dun xénero que busca epatar é difícil facer un exercicio de estilo que non resulte xa coñecido, pero elas consiguen que a súa fórmula funcione. Por proximidade xeográfica e por como sonan ás veces esas guitarras lémbranme a cando El Mató a un Policía Motorizado eran o único grupo que me importaba. Pero teñen voz propia. Hai un directo fantástico no KEXP que ratifica o seu talento e Todo va hacia el mar é un traballo que chega tarde, pouco antes do verán austral, pero que vai estar pelexando por entrar nas miñas listas de mellores discos. E, sobre todo, ‘El Incendio’ é un tema descomunal.
Debe ser cousa da estación ou de que estamos en rexistros pluviométricos bastante esaxerados para este momento do ano, pero levo unhas semanas que todo o que escoito reflicte ese mood tan de outono: triste e emotivo, pero á vez cálido e confortable. Neste contexto entra como nunca o disco de regreso dunha banda clásica de shoegaze dos 90, Drop Nineteens. Uns chavales acomodados de Boston que querían sonar a ingleses tristes. Estaban totalmente fóra do meu radar ata este regreso despois de trinta anos de inactividade. A súa receta? A mesma que entón. Muros de son, voces apagadas, letras introspectivas e, de cando en cando, pequenas píldoras de pop como esa ‘Scapa Flow’ que serviu como adianto da súa volta. ‘Tarantula’, ‘Gal’ e varias máis completan unha mostra que entra directa ao máis destacado deste xénero en 2023. Unha versión menos lánguida, diferente, do que nos ofreceron Slowdive en Everything is alive. Cara ao final o disco amósase máis inconsistente e non acada os cumios anteriores, mais que difícil facer isto tan ben a estas alturas da vida. Será que a época acompaña, pero é unha obra na que hibernar durante unhas semanas entre tímidos arrebatos de distorsión e outros vellos trucos de sempre.
Aínda que todo estes días apunte cara a música máis baixa de revolucións do normal, tamén houbo tempo e lugar para propostas máis enérxicas. Dentro destas, era inevitable que non me entrara polo ollo -pola orella máis ben- o novo disco de Dollar Signs, Legend Tripping. Outra recomendación de Hipersónica que lembra a outros referentes habituais na casa como Titus Andronicus ou Jeff Rosenstock. Power pop hipervitaminado. Punk de taberna. Cancións de perdedores con melodías para ganarlle a calquera. Hai un tramo na parte final do disco, cando se encadenan ‘Legend Tripping’, ‘C.V.S.M.’ e ‘Patterson-Gimlin’ no que, co apoio das trompetasm se sinte petar nas portas do ceo. E parece que se van abrir a base de berrar “We are not alone”.
E xa. Teño a medio procesar o novo disco de bar italia, pero polo que escoitei repite a fórmula do Tracey Denim e todo parece indicar que vai ir por bo camiño. Non sei que necesidade habería de sacar dous discos pouco diferenciables no mesmo ano e que, de terse xuntado en un, sería do melloriño editado este 2023, pero a tope con que fagan o que lles peta. Casa bastante ca pose de perdonavidas que me levan, así que máximo respecto cara eses personaxes. Lembrade que todo o que se comenta aquí en canto a música está recollido nesta lista de reproducción que medra sen moito control cada semana e que sirve como repaso do que foron estes xa máis de sete meses na Xanela.
A outra lista que se actualiza con cada novo capítulo é a das cancións da semana, que desta vez vaime servir, como de costume, para despedir o post. Cheguei ata esta liña sen ter nada decidido sobre a quen meter aquí, así que, ante a dúbida, hai que tirar de certezas. PJ Harvey é unha artista única, irrepetible, inigualable. A voz do rock dos 90; a camaleón que se transformou nunha cantautora abrazada a un piano na década dos 2000 e que glosou en forma de obras de arte a cara oscura do seu país e dos conflitos bélicos do mundo entrados xa os anos 10 deste século. Unha muller en transformación constante, un diamante de mil caras. Un talento singular, unha artista total. Fáiseme ata blasfemo escribir dela porque é unha figura de tal magnitude que sinto que todo o que conte é pouco para describila como merece. Sorte que abonda con escoitala e deixar que os feitos falen por si sós.
Hai unha Polly Jean Harvey para ti, independentemente do que queiras atopar. Dende a paixón crúa de Dry ata os hits canónicos do Stories from the City, Stories from the Sea ou a súa última iteración en forma de poemas bucólicos en inglés antigo que xa reseñei por aquí. Cada un dos seus traballos é unha obra referencial, que ensancha os seus universos líricos e sonoros e mantén un nivel como mínimo de notable alto, senón de sobresaliente. Hai bandas consolidadas e veneradas que cambiarían toda a súa carreira por ter un traballo á metade de bo que To Bring You My Love ou Is This Desire?, pero é que ata Uh Huh Her ou The Hope Six Demolition Project -pode que os dous discos menos logrados de PJ- son referencias das que se poden rescatar moitísimas cousas moi meritorias.
Hai tanto material, tantas posibilidades, que me abruma escoller. Pero teño que facelo. E acudo ao inmediato, ao que me obsesionou con ela en primeiro lugar. Á potencia visceral de Rid of Me e da canción que lle da título ao álbum. Poderían ser outras. Está a violencia obscena de ‘50ft Queenie’, a tensión palpable de ‘Man-Size’ ou a progresión perfecta de ‘Rub 'Til It Bleeds’. Pero en ‘Rid of Me’ hai algo que me atrapa máis ca nas outras. Esa presentación de Polly Jean como a femme fatale definitiva. Esa guitarra muteada que vive permanentemente na miña cabeza mentres ela acomete con suavidade, con elegancia, case sen romper o silencio os primeiros versos. “Tie yourself to me / No one else / No, you're not rid of me / You're not rid of me”. Ela ten o poder. Ela ten o control.
Axiña se rompen as convencións. PJ Harvey retórcese, resolla, modula a voz e constrúe un tobogán de emocións que nos lanza ao precipicio cando ataca a guitarra para bombardearnos a base de decibelios: "“I'll make you lick my injuries / I'm gonna twist your head off, see / Till you say don't you wish you never, never met her? / Don't you, don't you wish you never, never met her?”
Aquí tense falado xa de sexualizarse sobre un escenario. Leva pasando dende que a música e música. Pero non sei de ninguén que capitalizara esa enerxía tan primitiva e a convertira nalgo tan artístico e completo coma quen hoxe protagoniza esta sección. É unha sensación de poderío constante, de dominio, de xerarquía absoluta. ‘Rid of Me’ é unha tormenta de estímulos sonoros, pero ningún máis memorable ca ese final a capella con Polly Jean berrando ese icónico: “Lick my legs, I'm on fire / Lick my legs, I'm desire”. Da súa sordidez, do seu erotismo, do seu instinto salvaxe medran obras tremendamente actuais aínda trinta anos despois.
É unha figura fundamental para entender o rock e toda a música contemporánea. Un obxecto de estudo aínda vivo e que crea cousas novas. Quero, na medida do posible, que nesta sección non se repitan artistas e ofrecer sempre novos panoramas, pero sei que é de xustiza que PJ Harvey volva pasar por aquí dentro dun tempo. Mentres tanto, teño unha boa escusa para deixar, coma tantas outras veces, ‘Rid of Me’ en repeat.
E xa. Non sei se esta é a edición da Xanela con máis coherencia interna, pero tiña que encaixar pezas con formas moi diferentes. Con esta son xa dezasete semanas consecutivas que sale un capítulo novo desta historia, así que debemos andar nos catro meses publicando sen interrupción. Dende que volvín de Senegal, vaia. Pasáronme moitas cousas dende entón e supoño que a vós tamén. Algunhas compartinas e outras non. Pero aquí seguimos. Agardo que sacarades algo proveitoso para vós deste espazo e que, se non foi así, poida selo na publicación da semana que vén. Moitas grazas por formar parte desta pequenísima comunidade de Internet e volvemos lernos en sete días. Azos e apertas ata entón!