Un tren en marcha

De cando o vello non termina de morrer nin o novo de nacer

Ola! Realmente non debería estar aquí redactando isto, pero hai unha alerta laranxa por temporal e, en vez de adestrando, estou no piso recluído, sentindo ventar e cun deshumificador á beira para que as paredes non se poñan pingando á mínima de cambio. Non sona moi acolledor, pero non se está mal, a dicir verdade.

Prometinme a min mesmo sacar algo de tempo estas semanas para darlle mimos á Xanela e fixen todo o contrario. E iso que tempo tíveno. Obsesioneime cun post que teño a medio redactar dende hai mes e medio e que finalmente asumín que nunca verá a luz (é curioso porque era algo que nunca esperariades atopar aquí: un alegato en favor do turismo e dos fodechinchos). Pido perdón pola insistencia en ir contracorrente. É innato, por moito que trate de controlalo.

Pasaron mil cousas dende a última vez que actualicei este sitio que me gustaría ter comentado. Pero supoño que a vida é iso: cousas que pasan, que non deixan de pasar e que non somos capaces de abranguer por moito que o tentemos. Un tren de acontecementos a toda velocidade ao que te subes ou que te atropela, pero ao que nunca vas poder frear.

Asumida a incapacidade de forzar que as cousas sexan cando eu quero, como eu quero e onde eu quero, retomo a actividade neste minúsculo espazo de Internet para volcar, sen moito procesado, pensamentos pasaxeiros destas semanas que me gustaría ter desenvolvido e non souben/puiden/tiven tempo/unha mestura de todos estes e outros factores.

Odio Internet, amo Internet

Odio Internet. Cómeme cantidades tolas de tempo a diario. Enfádame. Ponme triste. Faime sentir parte dunha espiral infinita de violencias, discriminacións e inxustizas. Íllame da miña realidade e da miña contorna. Convírteme nun número máis para engordar os reportes e as contas de empresas que me parasitan para o seu lucro. Xérame adicción á gratificación inmediata das notificacións. Disóciame. Amo Internet. Permíteme ter contacto con toda a xente que quero e que teño lonxe. Coñecer e chegar a desvirtualizar a persoas afíns. Acceder a un sinfín de coñecemento, risas e culturas. Tomar o pulso da actualidade e descifrar a miña propia identidade. Comprometerme con causas que me interpelan Todo isto, de xeito simultáneo. En moitos casos, de forma inconsciente.

Non teño articulado un discurso claro nin coherente acerca do que quero contar aquí hoxe, pero todo este tema das identidades en liña, dos impactos da rede no noso sistema socioeconómico está bastante trillado na Xanela en anteriores momentos. A falta de conclusións firmes ou de posicionamentos que queira adoptar, van un par de lecturas que me teñen feito pensar sobre estes temas nas últimas semanas (ou meses, non sei nin de cando son):

• Ted Gioia, acuñando o termo da cultura parásito para referirse a como se relacionan connosco, a día de 2024, as redes sociais e outras plataformas tecnolóxicas, coma os servizos de streaming ou as IA. Reducíndonos a unha matriz da que nutrirse sen que lles importe minimamente o noso benestar. The Honest Broker ten días e días, pero segue a ser un dos sitios de onde extraer algúns dos análises máis lúcidos sobre as industrias culturais e as novas tecnoloxías.

• Max Read, falando de que alguén en Twitter (ou X), lle subiu varias achas ao racismo nas mensaxes promocionadas. E que seguramente non fora algo casual nin un despiste, senón unha campaña dirixida con fins e obxectivos concretos. É fácil caer na conspiranoia coas decisións detrás do que pasa nas redes, pero o certo é que se algo ten demostrado a historia recente é que, por mal que se pense, a realidade tende a ser peor (Por certo, pequena digresión, despois de dar a turra no seu día cando abrín a conta en Bluesky: volvo a andar operativo por alí posteando o que xa non quero poñer noutras redes). O caso é que X é cada vez un medio máis hostil, no que o meu "Para ti" deixou de ser un lugar que me ofrecía interaccións fáciles (animais, memes pouco currados sobre temas que me interesaban e contas ás que stalkeaba) a ser un sumidoiro de racistadas, cebos de tics azuis rapiñando céntimos e ata soft porn. Sen que de nada sirva bloquear todos estes contidos (ata as novas actualizacións da app esconden os botóns de silenciar e bloquear para dificultar este proceso). Un lugar do que quero fuxir e non podo/quero facelo de todo, pero no que xa puxen o cadeado para limitar a exposición, de forma diametralmente oposta a como entendo que deberían ser as redes.

• En relación a isto: esta reportaxe de El País sobre como estamos criando chavales abertamente fachas. A ventana de Overton moveuse tan rápido nos últimos anos que xa hai tempo que caín dende ela, pero non deixa de sorprenderme como día tras día traspasamos máis e máis fronteiras da linguaxe, da corrección política e do sentido común nunha dirección unívoca: a do fascismo, o totalitarismo e o tecnofeudalismo.

Tamén houbo outras cousas que lin iguais de interesantes, que me fixeron pensar e que non son tan catastrofistas:

• Este tema de El Diario afondando nun estudio que conclúe que, no ensino obrigatorio, se estuda pouco e mal todo o que ten a ver co franquismo e, sobre todo, coa segunda metade da ditadura (esa que se nos resume coma “desarrollismo”, tecnocracia e apertura ao turismo). Dixen NON TAN catastrofistas, non que foran alegres (desas gardo unha para máis adiante). Porque non todos os males deste mundo son cousa da rede. Penso que precisamente esta impresión sobre a imaxe que se dá na educación do franquismo podiámola ter moitos a partir da nosa experiencia propia, mais poder pórlle evidencia científica detrás (e o feito en como a presentan) ofrece unha base moi interesante e debía requerir algo de atención por parte da xente que manda (sorte con isto último).

Dous temiñas máis alegres e xa deixo de poñer ligazóns que van clicar con sorte unha ou dúas persoas das que cheguedes ata aquí.

• Esta peza de El Diario reconcilioume co ser humano, ca natureza, ca vida e co mundo enteiro. Un grupo de científicos encargado de ensinarlle a migrar a unha especie de ave que se está a reintroducir en Europa despois de que se extinguira por mor da caza masiva hai séculos. As crías pasan ata quince horas ao día coas súas coidadoras ata que desenvolven un vínculo tan forte como para lanzarse a voar miles de quilómetros só coa súa guía. Sen ser da mesma especie confíanlle a súa vida a unhas persoas que só queren ensinarlle a vivir en liberdade e salvalas da extinción. É precioso. Déronme ganas de chorar léndoo do bonito que me parecía. As fotos son un escándalo, os paxaros son riquiñísimos e, se só tedes cinco minutos para ler algo, que sexa isto, por favor. Porque non vai haber nada aquí que pague tanto a pena coma esa historia.

• Son bastante reacio a publicar aquí cousas do xornal onde traballo. Primeiro de todo porque quero separar ambos espazos, no sentido de que isto é o meu lugar para liberarme, para escribir por pracer, e o outro unha actividade profesional que me xera máis dores de cabeza e debates internos dos que me gustaría. A falta de expoñer aquí todo ese drama (que ha aparecer máis pronto ca tarde, que ben me coñezo), unha compañeira currouse hai xa unhas semanas un tema sinxelo, pero que me gustou moito ler. Na Alameda de Compostela hai plantada unha árbore pola que puiden pasar, sen esaxerar, centos de veces ignorando a súa historia. E agradecín sabela, porque me parece verdadeiramente especial.

Culturra

Acordádesvos de que algunha me teño referido ás películas/libros/discos que vexo/leo/escoito como “contido” ou dito que “consumo” determinado “produto” cultural? Ben. Pois arrepíntome. É unha expresión cómoda e que describe con bastante precisión o xeito en que me comporto para con determinadas expresións artísticas. Pero jódeme telo tan asimilado. Máis despois de que

P. Roberto J.

en Hipersónica lle puxera letra a ese ruxerruxe interno que levaba tanto tempo rumiando e que non sabería ter expresado nunca a metade de ben ca el por moito que investira o triplo de caracteres no intento.

“Estoy cansado de que la música sea sólo ‘contenido’ y temo haber perdido esta batalla para siempre” é A LECTURA. Toca todos os paos, di todas as verdades e chora todas as penas. Mil e unhas veces teño falado aquí dos condicionantes do gusto, do noso poder no mercado como consumidores -e, á vez, da insignificancia á que nos leva a nosa atomización-, das dinámicas perversas do negocio da música, en vivo e en liña. Pero ningunha condensa tan ben ese malestar, esa ansia por atopar algo mellor e máis xusto ca este texto. Parabéns por escribilo e, aínda que xa teña o seu mes de vida, seguide a lelo, a compartilo e, se vos presta, subscribídevos e apoiade un proxecto que poderá ter moitos defectos, pero rebosa autenticidade e cariño polo que se trata.

Estoy cansado de que la música sea sólo "contenido" y temo haber perdido esta batalla para siempre

Tiven os meus temiñas culturais que quería tratar aquí durante estes meses de inactividade, pero van quedar sepultados porque non atopo folgos para volver a eles. Na baralla estiveron: o retorno de Oasis, a resurección de La Oreja de Van Gogh e o empeño da crítica poptimista en presentalos coma vilipendiados cando sempre xogaron cas cartas trucadas, ou a maldición dos festivais en Madrid (Kalodrama mediante). Prometo que ata había algunha opinión ou lectura a conta deles interesante. Todo iso, e moito máis, perderase como bágoas na chuvia. Para que nazan novas edicións da Xanela teñen que morrer as que non saíron adiante.

Actualización vital

Ando un pouco superado polos ritmos da existencia, pero creo que, aínda así, estame dando a tempo a facer cousas máis alá de volver publicar coma xornalista. Merquei hai tres semanas unha cámara de fotos que aínda non recibín, pero que -se a comunicación da empresa de reparto non minte- vai chegar mañá (hoxe, cando leades isto se o abrides o día no que chega) e faime moi feliz, porque levo dous meses indo a concertos e festivais cunha de prestado e non fago máis que atoparlle limitacións e frustrarme por non ter un equipo minimamente válido. Gastei cartos seguramente por riba das miñas posibilidades, pero quero pensar en que van repercutir nalgo bo de aquí no futuro. Ou que polo menos o vou pasar ben con ela.

Volvín da viaxe a Gran Canaria con Agareso co veneno inoculado de ter tocado material profesional e é un vicio malo de sacar de enriba. Máis despois de ter feito as coberturas das Revenidas, do Maré e do Murallón de Son e de sentir que é algo que me enche bastante máis ca outras cousas que asino de cotío.

Por outra parte, andamos a traballar no regreso dunha nova tempada de Castañas no Verán e, aínda que a miña participación é máis ben intermitente, pintan ben os temas da nova tempada. O primeiro vai ser a conta da situación do galego (con protagonismo para os neofalantes) e a semana que vén o Instituto Galego de Estatística (IGE) publica novo balance despois de varios anos, así que temos unha percha de actualidade perfecta. A ver se me dura a motivación.

Un outono sen amor

Está a ser un comezo de outono sorprendentemente prolífico en canto a lanzamentos musicais. Cada venres inundan as diferentes plataformas unha morea de discos aos que morro por meterlle o dente. Só do venres pasado teño aínda pendentes por escoitar os de Kokoshca e Godspeed You! Black Emperor, que, a tenor dos antecedentes e das referencias que me van chegando, ben poderían ser O ÁLBUM deste ano. Ademais, conseguín deixar atrás a miña fase de organismo mononeuronal que repetía “brat” en bucle coma único método de comunicación (ata este venres, que sae o disco de remixes e volverei selo por varios días) e ata me reconciliei con varios discos da primavera que deixara esquecidos porque eran máis ben tristóns e non encaixaban de todo ca calor e o bo tempo.

Pero están a ser semanas de chuvia, vento e unha luz tan pouco agarimosa que nada presta máis que un disco deliberadamente escuro para torturarse e cultivar a introspección. Goodbye, brat summer; it's Molchat Doma fall é un meme que me fai moita gracia, porque un grupo de synth-punk bielorruso é a típica merda que os meus colegas me poden acusar de escoitar por facerme o guai e, efectivamente, molan por un puto tubo. Belaya Polosa é un disco perfecto para esta época do ano.

E non é o único ao que lle din voltas estes meses: Drug Church, Geordie Greep, Viuda, Tramhaus, Julie, Somos La Herencia, palmeras negras, Cola ou The Jesus Lizard foron parte dos (satisfactorios) experimentos destas semanas fóra dos vieiros do pop e o baile máis propios do sol do verán e vaia se funcionaron. Levo mil sen recomendar música nesta Xanela porque non publico a un ritmo suficiente como para dar conta do que vou escoitando e -xa o digo sempre- dame rabia tanto deixar cousas fóra do que comento como non falar dende a absoluta inmediatez. Mal combo. Peor se lle sumo que quero reservar algunha sorpresa, porque si, vai haber lista (e igual máis tocha ca a do ano anterior) de final de ano nesta newsletter. Pero, por se hai quen as queira atender, aí quedan varias suxerencias para pórlle banda sonora ás tardes e noites de temporal e penumbra.

Díxeno ao comezo do post. Escribo isto nunha noite de borrasca. Ao saír da redacción, estaba o ceo dun gris tan escuro que era ata incómodo de percibir. Acúsaseme inxustamente na intimidade de romantizar o mal tempo e a tristeza na Xanela precisamente por cousas coma esta. Pero en días tan lóbregos é difícil non caer no álbum do que sae a canción desta semana (vaise ter que empezar a chamar a canción do mes a sección se sigo a actualizar con esta frecuencia): Loveless (1991), de My Bloody Valentine. Nun arrebato de intensidade, definino en Record Club (merda, olvideime de dar a lata con esta rede social outra vez por aquí; aínda teño convites, por se alguén se quere sumar) coma “a catedral da relixión do ruído”. E a verdade é que, polo menos para min, é un lugar de peregrinaxe ao que voltar de tanto en tanto.

Obra referencial do shoegaze foi, é, a pedra de toque que todo grupo ten que ter de man para saber como desenvolverse polos camiños da distorsión. Unha concatenación de guitarras retorcidas, ambientes etéreos e deseños sonoros magnificamente creados para abrumar. Un dos discos claves da música contemporánea, unha fonte da que beben miles de bandas e experimentos posteriores. E, aínda que podería escoller calquera canción do álbum para ilustralo (e non descarto que algún día nesta sección apareza a beleza hipnótica de ‘Sometimes’), hoxe só podía optar por ‘Only Shallow’.

Guitarras que tremen coma coitelos afilados. Que cortan, que firen, que sangran. E que se deleitan no proceso. En apenas cinco segundos, a canción senta as bases dun disco, dun son, dunha escena. Pouco máis dura unha introdución que queda marcada a ferro na memoria para sempre. E que termina descoséndose sobre unha voz cálida, que acariña no medio do ruído mentres interpreta unha letra sobre… un polvo casual. A música feita carne e sexo. No medio do ruído e da escuridade. My Bloody Valentine son/eran irlandeses. Of course, celtic.

Conta a Wikipedia (fonte experta, o certo é que me falta moito por ler/saber dos MBV) que Loveless foi un disco de gravación cuns estándares tan ambiciosos por parte de Kevin Shields que estivo a piques de levar á ruína ao selo. Nunca tivo unha continuación. (É mentira, pero deixádeme manter o relato un par de parágrafos máis) e a banda terminou separándose en 1997. Quedou, por tanto, coma un disco de culto, un unicornio dos primeiros 90 cando, mentres todo o mundo estaba a perder o cú co grunge, estaban a suceder paralelamente outras moitas cousas. Sempre suceden moitas cousas máis das que se poden abranguer.

O certo é que My Bloody Valentine volveron xuntarse en 2007 e, tras varios anos dando concertos, conseguiron gravar un terceiro disco: m b v, publicado en 2013, e de factura notabilísima para o que cabería agardar para entón. Hai talentos que todo o sobreviven, supoño. Daquela, Loveless xa estaba instalado no Olimpo da música alternativa. Un deses discos canónicos para calquera medio/blog/web/divulgador musical.

Non sei cales son os estándares hoxe en día. Non sei se queda alguén falando de algo que non sexa branded content ou cebos de interaccións, pero supoño que seguirá a haber xente repelente coma min obsesionándose, descubrindo e flipando cun disco xeracional. Nunha sociedade que se acostumou a plasmar a beleza na música pervertíndoa, despelexándoa, o segundo disco de MBV é unha das obras magnas desa arte profana.

Goodbye, brat summer; it's time for another loveless fall

(Moitas, moitísimas, grazas a todos os que seguides lendo. Aos que chegastes novos dende o último post -agardo que isto sexa tolerable para vós- e aos que seguides subscritos malia a ausencia de “contido”. Non sei cando chegará o próximo, pero quedan aquí as bases para que sexa cedo. Azos e apertas ata entón!)