Un novo inferno
Un post especial porque dubido bastante que volva abrir a Xanela un 29 de febreiro, que, por certo, é a data de aniversario de Pedro Sánchez Castejón
Pódese aprender a escribir “ben”? A crear a nosa propia obra literaria? É unha pregunta que ten unha resposta ben máis complexa que a que me veu á mente cando Andrea Gumes e Berta Gómez a enunciaron no último capítulo de Demasiadas Mujeres, un podcast sobre literatura ben recomendable que deixo por aquí:
A priori, sáeme contestar que non, que a expresión escrita é algo tan persoal, único, diverso e intransferible que non hai unha receita universal para ensinala dun xeito correcto. Pero é unha resposta breve que non abarca a totalidade da cuestión.
Para comezar: escribo eu “ben”? Outro bo melón. Son xornalista de formación, o cal debera invalidar calquera opinión e aportación miña sobre a literatura tendo en conta os atentados que perpetramos diariamente coma gremio. Pero escribir escribimos. E comunicar comunicamos. E partimos dunha formación básica e dunha aprendizaxe previa para facelo.
Houbo un momento na miña vida, coincidente no tempo con completar os meus estudos currando nunha axencia de noticias, no que comecei a renegar da prosa ornamentada e rimbombante. No que aprendín a aprezar nos textos valores nos que antes non reparaba. E foime levando pouco a pouco a deixar de ler ficción e limitarme á información, ás reportaxes, ás crónicas.
Recentemente, por sorte, volvín ler como unha persoa normal, pero dende aquela fun asumindo e artellando un discurso que ligaba escribir ben ca precisión absoluta na descrición dos feitos ou dos sentimentos (coma se foran aprehensibles moitos deles). E por aí sigo, mais só en parte, non de todo. Porque habitar na contradición sempre é máis correcto.
O valor da palabra escrita, para min, porque este tema só se pode abordar dende a subxectividade máis extrema, está na capacidade para crear un código que, ao ser descifrado, traslade toda a información pretendida nun primeiro momento ou evoque ca máxima fidelidade os sentimentos que o autor procura transmitir. Pero non todos os posibles receptores encaran os textos da mesma maneira, co cal o que a uns lles pode parecer dunha beleza exquisita pode espantar a outros por pedante e rococó. A mesma fina liña que distingue o visceral e emocional do burdo e do primario.
Cara a onde camiña todo este relativismo artístico (aplicable tamén a calquera outra expresión, é un debate que se pode extrapolar ao virtuosismo instrumental na música, sen ir máis lonxe)? Pois non o sei dicir porque perdín o fío do meu propio relato. Non é unha negación da crítica literaria e cultural, que aquí xa teño dado soberanas chapas sobre o poptimismo e o relativismo. Ao contrario. Penso que toda esta turra é un retrato do meu debate interno cando penso se se pode aprender a escribir “ben”, pero “mal” escrito pola miña parte.
Por iso valoro moito os textos que teñen claro a que propósito serven, que marcan a súa identidade -estilística, formal, do tipo que sexa- e son coherentes en torno a ela. Atopar a nosa propia voz e saber modulala para que conte o que queremos contar é algo dificilísimo, non só na literatura. Cantos grupos se estampan cando teñen que saír da zona monolítica dos seus dous primeiros discos. Cantos directores de cine experimental de culto se darían a hostia da súa vida se tiveran que producir un blockbuster. Cantas noticias precisan máis tempo para titular e lid que para os oitocentos párrafos posteriores.
Benvido sexa todo o que nos axude a atoparnos, a expresarnos e a entendernos. A min vir aquí todas as semanas faime escribir “mellor”. Non porque vos solte parrafadas metaliterarias coma esta, que admito que empecei sen saber onde ía rematar. Pero expoñerme á páxina en branco faime esforzarme por descifrar a realidade que me rodea. E nesa aprendizaxe sigo. A de captar o mundo ao meu redor e dar coas palabras para describilo.
Igual nunca chego a ter resultados tanxibles destas leccións, pero están aí. Como igual pode ser instrutivo un obradoiro de escritura creativa para xente en determinadas circunstancias. Para min, mesmamente. Hai un compendio de medios técnicos, humanos, materiais e sociais que envolven todo o proceso da creación artística e, concretamente, da expresión escrita. En calquera caso, interesarse por algo, formarse, falalo, dificilmente vai redundar en peores resultados (a non ser que marche a nosa identidade polo camiño). Por iso pecho capítulo cunha última recomendación do mundo da literatura, esta máis coñecida: o podcast Grandes Infelices, de Javier Peña para Blackie Books.
Escritores, como di el mesmo na introdución, con vidas de novela, e non sempre das felices. Biografías turbulentas de autores contemporáneos de prestixio (Kurt Vonnegut, Sylvia Plath, Roberto Bolaño, Virginia Woolf, entre outros) narradas en pílulas de corenta e cinco minutos, perfectas para unha viaxe no coche, un paseo longo ou unha tarde de tarefas domésticas. Hai unhas semanas que comezou a nova tempada despois de estar dende o verán sen contido e na Xanela celébrase.
Vamos a repetir esta conversación 35 veces
Xurei non volver falalo e cada quince días tráioo de volta recorrentemente a este espazo. O de Palestina. Que contar que non se teña contado. Non vou entrar en detalles de mortes escabrosas (que as houbo estes días e son dunha dor extrema) nin en partes de guerra ou bloqueos políticos vergoñentos. Non. Só un tema, e intentarei ser breve: o que vira en torno ao documental No Other Land.
Este filme vén de ser premiado na pasada edición do festival internacional de cine de Berlín (os que controlan do tema chámanlle Berlinale, pero eu tiven que buscar se eran o mesmo) como mellor documental. No Other Land é o resultado do traballo conxunto dun activista palestino en Cisxordania, Basel Adra, e do xornalista israelí Yuval Abraham (con ese nome e apelido pódese intuír a súa ascendencia). Os dous documentan a violencia colonial e a situción de apartheid neste territorio fomentada polo goberno dun Estado que oprime con man de ferro a un pobo co amparo da comunidade internacional (aka Europa e Estados Unidos).
Ata aquí todo ben. Comezan os problemas. A Berlinale ten fama de ser unha cita dentro do mundo de cine comprometida ca actualidade política. Pero nesta edición as polémicas coparon todas as informacións relativas ao festival.
Primeiro de todo, a organización decidiu retirar ás invitacións aos membros do partido político de ultradereita Alternativa para Alemaña (AfD, polas súas siglas nese idioma). Ben por eles, a diferenza do que ocorreu aquí nos premios Goya, que serviron para que algúns iletrados sacaran a súa lingua a pacer.
O da historia alemana ca ultradereita dá para outras seccións, así que non sigo por ese camiño. O caso é que, tamén nos días previos ao inicio do festival, os directores do mesmo pronunciáronse publicamente en solidaridade con “todas as vítimas da crise humanitaria en Oriente Medio e noutros lugares”. Unha alegación tépeda, lonxe das posicións comprometidas dos traballadores do evento e de cineastas, que protestaron en favor dun cesamento do fogo inmediato e permanente en Palestina, incluíndo discursos dalgúns dos premiados calificando de “xenocidio” (o que é, basicamente) o que está a acontecer en Gaza.
A organización axiña se desmarcou destes comentarios, mais o tema medrou ata o punto de que a ministra de Cultura alemana, Claudia Roth, saíu dicir que non era “aceptable” o acontecido e denunciou publicamente o “fondo odio” cara a Israel das declaraciones dalgúns premiados nesta Berlinale. Un posicionamento logo respaldado polo chanceler Olaf Scholz a través dunha voceira do goberno. Algúns medios de comunicación chegaron a referise ao festival como “a vergonza de Berlín” en titulares.
Alemaña. Un país máis papista ca o papa. Que polo peso na súa memoria dun xenocidio está a consentir e incentivar outro. Sempre no lado incorrecto da historia. Pero volvemos a No Other Land. Contei que era obra dun activista palestino e dun xornalista israelí e que o contido era crítico ca posición de Israel. Eu non sei se acusar de antisemita a unha persoa xudea nacida nese Estado é sequera concibible nunha mente san. Pero no caso de Yuval Abraham sucede.
Cando subiu á palestra a recibir o seu galardón fixo un discurso no que, ademais de denunciar a situación en Cisxordania, pediu expresamente ao goberno alemán que mudara a súa política en relación a Israel e deixara de amparar as súas actuacións. Pois ollo a este tuit, porque é para ler e non crer.
Turbas de extremistas sionistas presentándose no seu fogar para linchalo, ameazas cara a el e cara a membros da súa familia (que tivo que marchar da vila no medio da noite). Voos de regreso cancelados por cuestión de seguridade. Todo como represalia polo seu posicionamento político e encirrado polo discurso de medios e políticos tanto alemáns como israelís. Unha auténtica historia de terror. Un novo caso de matar ao mensaxeiro. Esta é a verdadeira cultura da cancelación: a da censura por parte de quen ostenta o poder, a de toda a puta vida.
E todo por facer un chamamento á igualdade, por denunciar o uso irresponsable, cínico e cruel da memoria do Holocausto e do antisemitismo; por pedir que se respeten os dereitos humanos máis básicos e que a guerra dea respiro a millóns de persoas que están a sufrir unha situación crítica. Un familiar de persoas que morreron en campos de concentración sendo ameazado, case cen anos despois, de novo en territorio alemán por denunciar un xenocidio. E o seu compañeiro, Basel Adra, sobrevivindo como pode baixo o xugo da ocupación israelí na súa terra. Vai ser verdade o de que a historia se repite e non aprendemos dela.
“Espero que millóns de persoas vexan a película cando se estree este ano”, di no seu tuit Yuval. Acepto o convite. Porque non sei se o premio de No Other Land é merecido ou se foi oportunismo, se fixo un traballo digno ou se nin sequera sabe prender unha cámara. Pero tivo a valentía de exporse a todo isto e merece que lla recoñezamos e o apoiemos.
Sparking a conversation is why we made it. You can have harsh criticism of what me and Basel said on stage without demonizing us. If this is what you’re doing with your guilt for the holocaust - I don’t want your guilt.
Fixémolo para espertar unha conversación. Podes ser moi crítico co que Basel máis eu dixemos dende o escenario sen demonizarnos. Se isto é o que estades a facer coa vosa culpa polo Holocausto: non quero a vosa culpa
Con semellante movida ten envellecido bastante mal esta entrevista a Albert Serra, director de cine catalán, feita en El Diario pola súa participación no festival en calidade de membro do xurado. A tope con saír do protocolario nas intervencións para medios e coa liberdade absoluta de expresión (sempre que non sexa para alimentar discursos de odio). Pero esta pose tan cargante de enfant terrible, de persoa que está por riba do ben e do mal e que di ignorar deliberadamente o contido das películas que observa… colega, non sobra un pouco de ubicaína en determinados contextos.
Falando de Berlín, xenocidios e cine creo que entra á perfección aquí unha reseña un pouco en positivo para pechar unha sección que, a min polo menos, se me fai bastante difícil de asimilar. Vou logo.
Gustoume A zona de interese. Bastante tirando a moito. Non son de facer comentarios así en específico e sen maior relación con outros temas do que vou vendo, pero en Vanity Fair entrevistaron ao director, Jonathan Glazer, para tratar diferentes decisións estilísticas da película e sorprendeume bastante o que atopei, así que aproveito para compartir o artigo. Cámaras fixas co equipo de dirección refuxiado nun búnker, coma se estiveran a gravar Gran Hermano. Mólame moito -aínda que me pareza de flipado total- esa solución para tratar de captar a naturalidade do fogar da familia dun comandante alemán encargado da xestión do campo de concentración de Auschwitz.
A película xoga con ese concepto tan trillado da triviliadade detrás dos horrores do Holocausto e, aínda que preves por onde pode saír, regala escenas coma a da festa ao final da película, xa na cidade, ou a do paseo pola horta que son de antoloxía. Parabéns a Sandra Hüller por facer no mesmo ano dúas películas, esta máis Anatomía dunha caída, nas que interpreta un personaxe co que empatizar mil e outro que quererías colgar boca abaixo dunha ponte.
O espectáculo espectacular
Un tema, Palestina, ao que volvo máis do que gustaría. E agora outro, o da cultura, as industrias culturais e as políticas públicas; do que nin sequera dou marchado. Pero é imposible facelo co que a actualidade nos regala cada día.
Zaragoza vai ser sede da gala de entrega dos Premios da Música Independente (MIN). Todo ben. Pode que todo non. Pero tampouco demasiado mal. Pois… ten máis chicha. Imos darlle unha volta a esta cuestión.
Este fío de Twitter desentraña un pouco as mentiras e falsidades detrás das cifras de organización destes grandes eventos, pero como nunca clicades nestas movidas que pego por aquí vou resumilo. O xornal local de turno publica unha noticia (se vos sentides mal pola bronca anterior aquí podedes non clicar, que non vos perdedes nada) da presentación da gala ca retórica habitual destes casos. Pero hai unha cifra que ME FLIPA: “un impacto mediático de máis de douscentos millóns de euros”, di Natalia Chueca, alcaldesa do PP.
O concello de Santiago de Compostela, cidade de cen mil habitantes e capital de Galicia, ten menos de 150 millóns de orzamento anual. Alén de que “impacto mediático” é unha variable imposible de clasificar, como pesar un pensamento, a cifra é tan desproporcionada que dá ata reparo xa non vela publicada -no Heraldo farán o que lles manden-, senón atreverse a dicila.
E vale, podo comprar que esta xente está a tope ca cultura do pelotazo, que o que lle mola son os grandes eventos con caras coñecidas (saúdos aos Grammys Latinos en Sevilla), as adxudicacións millonarias e demais, pero… polo menos estaría ben taparse un pouco cos comentarios en público.
“Zaragoza sempre foi un referente na música independente. É unha cidade que acolleu centos e centos de artistas emerxentes que hoxe son bandas e solistas de recoñecido prestixio”, soltou no seu discurso. Está ben que o conxugara en pasado cando vén de desmantelar, por imperativo da ultradereita que teñen como socia de goberno, a programación dun espazo cultural de vangarda da cidade. Os mesmos fascistas que están detrás, por certo, da sentenza de morte do Periferias, en Huesca, da que xa se falou aquí.
E a política local de Zaragoza tampouco é un tema que pense que debe ocupar demasiado espazo nesta Xanela, aínda que nun lapso moi breve de tempo teña protagonizado cousas tan bochornosos como ese anuncio do concerto de Quevedo nas festas do Pilar en plena campaña de municipais con vídeo persoal da candidata á alcaldía (entón concelleira, agora alcaldesa). Lémbravos a algo? Por certo, as entradas do concerto -contratado con fondos públicos- valían 38 euros máis gastos de xestión. É para quedar completamente parvo.
E a dinámica segue, que esta mesma semana veñen de confirmar a dous participantes de Operación Triunfo como pregoeiros (ben polos rapaces) do Pilar 2024 con dez meses de antelación, en pleno auxe de popularidade polo recente final da última edición do concurso. A cultura e o entretemento de masas como burdas ferramentas de promoción política mentres os espazos para a expresión artística agonizan. Ogallá fora só un asunto de Zaragoza.
O alcalde de Vigo subido ao escenario nos concertos en Castrelos. Jácome enchendo de orquestras e verbeneo pagado a prezo de ouro as festas en Ourense. E A Coruña, ai A Coruña, matando a conciencia un festival que foi referencia non hai tanto por revanchismo e ignorancia. Para logo regalar os cartos que custaba organizalo por duplicado, triplicado ou cuatriplicado á empresa que acapara Galicia enteira con festivais clónicos, carentes de contido e que alimentan as contas bancarias das axencias e promotores de sempre. No eido privado respeto (non o fago, pero si teño que consentilo sen argumento de autoridade algún) que sexa así, pero sonme insoportables estes modelos de xestión pública de cosmovisión minúscula. O presentismo, a apariencia, a nada máis densa e absoluta. O espectáculo espectacular.
Teño recente a lectura de A sociedade do espectáculo, de Guy Debord, e encantaríame que esa forma de redactar deliberada e esaxeradamente revirada, ese pesimismo vital e esas prediccións apocalípticas non tiveran razón; mais… hai décadas que o mundo confirmou os seus presaxios. Morreu no 1994 (gran ano) e, se daquela lle tiveran posto unha turbina na súa tumba, teríamos enerxía renovable infinita do moito que se debe estar a revolver hoxe en día.
Segue a haber espazo para a cultura alternativa, malia todo. Para os movementos de base, a autoxestión e a autenticidade. Compostela é -con todos os seus males, con todas as súas particularidades, co seu universo anano- un oasis neste deserto e ben pode un facer vida á marxe destas macropropostas tan artificiais e baleiras (aínda que tamén as temos, non somos tan especiais). Co gallego da xornada de reflexión previa ao 18F (vénme o estres postraumático só con escribir esta data), as compañeiras de AFC montaron o seu primeiro sarao e foi un éxito. A intención é que veñan máis. Sexa así. Polo ben de todos é fundamental que sigan a medrar disidencias, voces alternativas, réplicas a unha oferta institucional tan cativa.
Radar de novidades
Sei que nesta sección habitualmente xa desconectades tan pronto me poño a falar de música e non vos culpo, pero tamén hai quen me di que é a súa parte favorita da Xanela, así que, despois de semanas de seca, hoxe chove a gusto deles porque vai ser ben extensa.
Este mail que ledes chegou seguramente cortado por pasarme de extensión, algo que me dá mazo rabia, pero hoxe foi necesario. Se clicades en ver a mensaxe completa podédelo terminar con normalidade se aínda vos quedan ansias chegados a ese punto.
Esta sección pode que sexa o máis parecido a un parto que vou ter que afrontar na miña vida, sobre todo porque levo xa semanas xestando e acumulando material que volcar aquí. Para os que vos saltedes o musical: cara ao final da newsletter hai algunha cousa máis de actualidade, non moita, pero aviso por se presta. En calquera caso, un pequeno acto de servizo público: unha playlist co máis granado deste ano no musical. Hai outra coa música da que se fala na Xanela, pero esa pégoa despois. Nesta de aquí só entra o máis top (ao meu xuízo) deste 2024.
Dende primeiros de mes non fixen un só comentario musical de actualidade por aquí e, claro, nese tempo pasaron cousas. Entre elas, que teño novo disco favorito deste ano grazas a Ducks Ltd., autores dun álbum de pop con guitarras ao que levo xa semanas entregado e que ten tantas cancións memorables coma cores un catálogo de pintura. Punteos jangle, retrousos a coro, letras derrotistas con melodías alegres. Eles son para min e eu son para eles. Sona a primavera e a brisa na cara ata nos días de sarabia de febreiro. Subide á patoneta, agora que estades a tempo.
Tamén me valeu este mes para descubrir que me gusta o country. O alt-country, máis ben. Ese estilo que aproveita a xente non demasiado vencellada á música americana de raíz para convencer a modernallos coma min de que estilo é para eles. Porque aínda que Brown Horse sonen a paraxe rural americano son uns rapaces ingleses de cidade que se camuflan coma ninguén en cancións tan magníficas coma ‘Reservoir’, ‘Everlasting’ (ogallá ter no ordenador o emoticono do corazón vendado) ou ‘Bloodstain’. Un disco sen fisuras co que andar un longo camiño de aquí en adiante. Máis recente, pero tamén destacado, é The Past Is Still Alive, último traballo de Hurray for the Riff Raff. Ecos de Big Thief e Wednesday conforme avanzan cancións que mezclan intimismo, memoria e crónica social. Fórmula ganadora e sorpresa máis que agradable.
Na liña pop tamén houbo movementos estes últimos días bastante agradables (Finnoguns Wake sacaron un EP ben cuco) e algúns que, dentro do conservadurismo habitual, aínda regalan boas cancións, coma Real Estate, como as que lle caen das mans a Adrianne Lenker, raíña e nai desta Xanela, que adiantou outro tema, ‘Fool’, do seu futuro disco, que sale este mes de marzo e polo que devezo. Como tamén ten boísima pinta o material no que está traballando Kim Gordon en solitario. ‘I'm A Man’ confirmou hai uns días a boa senda que pauntaba ‘Bye Bye’. Unha das sensacións de 2023, os Maruja (tremendo naming), tamén revelaron un tema novo: ‘The Invisible Man’, na liña dese rock artie retorcido e agónico do EP Knocknarea que a min non me terminou de encher o pasado ano.
Estou a falar de temas soltos porque non atopo un fío condutor que os una, así que vou intentar conservar algo de raccord abordando agora a cuestión da electrónica. Sempre comento que é un xénero musical -de infinitos subxéneros e variacións- do que entendo moito menos que do resto e no que son moi profano. Ben, pois este ano teño novas referencias que incorporar ao meu limitado catálogo. Entre elas, o mexicano Lao, autor de Chapultepec, un disco de UK Bass (das poucas etiquetas que me orientan un mínimo neste mundo) ben tocho, por duración -hora e pico- e por impacto. O novo de Glaring, o EP titulado DR666, móvese por territorio menos de club e máis de escoita tranquila, pero ofrece paisaxes memorables en forma de ambient escuro. Un mapa sonoro similar ao do novo traballo de Chelsea Wolfe, voz consolidada na escena darkwave e que ten colaborado cos metaleiros Converge, a quen non coñecía ata comezos deste ano e a quen agora ando facendo cálculos para ver no próximo Primavera Sound (non vai estar difícil porque toca o venres e o cartaz dese día é un ermo).
A quen non sei se iría ver se tivera a oportunidade son a MGMT. Porque a experiencia con eles en Lisboa en 2014 foi completamente desastrosa. Un concerto lánguido de todo e aburrido, no que tiñan cero ganas de estar alí e contaxiáronllas ao resto. Din ao grupo por amortizado naquel entón, despois de ser máximo fan dos hits do Oracular Spectacular (2007) e da proposta case anticomercial do Congratulations posterior. Nunca conectei demasiado con eles despois desa etapa e pasei bastante do Little Dark Age de hai uns anos.
Pero nada como ter que tragar os propios prexuízos. Loss of Life publicouse o pasado venres e vai ser un dos discos, se non O DISCO, en singular, deste 2024. Pop psicodélico con infinidade de matices no que flotar entre arroutadas britpop, tributos de sabor oitenteiro e un tramo medio asoballador. O que vai de ‘People in the Streets’ a ‘Nothing Changes’ (sobre todo esa marabilla que é ‘Bubblegum Dog’, ca que vivo obsesionado dende que a escoitei) é dunha calidade extraordinaria. Impensable nun grupo que pensei que me contara xa todo o que me tiña que contar hai dez anos. Benvido sexa volver vibrar e emocionarme con MGMT.
Tamén tiven tempo para propostas destas do gusto de Pitchfork, non descarto que nun futuro cabeceira chamada GQ Music, e boteille o dente aos discos de xente coma Erika de Casier ou serpentwithfeet sen sacar deles nada demasiado trascendental máis alá dalgún tema decente. Agradoume moito máis o disco de Mk.gee, que non sei definir ben de todo porque mezcla bedroom pop con algunha influencia de r&b e tintes de psicodelia de andar por cosa. Pero funciona. Son melodías hipnóticas. Cancións que se pegan coma as sábanas no verán. Tamén foi un descubrimento a proposta de Akini Jing, o meu primeiro contacto co mandopop, pop electrónico cantado en mandarín con influencias da música electrónica e que encaixa á perfección como banda sonora dunha película cyberpunk. Bastante máis innovador que o novo tema de Fred Again.., desta vez con Lil Yachty e Overmono de invitados, e ca receta habitual again (perdón, é xa moi tarde e o meu humor está a altura do betún a estas horas).
Pero de todas as iteracións, combinacións e presentacións posibles dos sons e texturas electrónicas nada me encandilou tanto como o traballo conxunto de Verde Prato -entrou no top 10 de discos de 2023 da Xanela en solitario- e o produtor Bronquio. As bases crebadas e reviradas mesturan á perfección ca voz anxelical, delicada, vibrante, de Ana Arsuaga e constrúen un EP, Erromantizismoa, publicado o 14 de febreiro para que todos namoraramos del. É tan bonita que asusta a beleza de temas coma ‘Maite, Nauzu Zeharkatu’ malia non entender a primeira escoita nada das letras que canta Verde Prato. Pero hipnotiza, retén a atención entre glitches, prodixios vocais e unha atmosfera única. Que dure só once minutos e medio este traballo é un pecado. Porque me deixa suplicando máis.
Que máis comentar? Así ás carreiras, con dous parágrafos como moito para cada novidade, é difícil medir ben de que falar. Pero Little Simz (figura totémica para quen escribe) sacou un EP no que experimenta con funk carioca, rap en portugués ou o grime dos seus inicios. Dille ti que non a ‘Mood Swings’. Vampire Weekend lanzaron temas do álbum que teñen en camiño e, polo escoitado, ameazan con empezar a gustarme de verdade por primeira vez, polo menos ese ‘Gen-X Cops’ gañoume. Madi Diaz sacou un disco cuquiño, pero que tampouco me vai cambiar a vida. The Rapants andan dosificando cancións novas, e mentres a de Blaster non me molou nadiña, ‘Rue Franklin’ paréceme un temazo e levo semanas tarareándoa a cada pouco. Outros adiantos, coma o de Goat Girl, o de Waxahatchee e o de The Decemberists fanme ter as expectativas polo ceo neste 2024 en canto ao musical.
Como vedes (e iso que me esqueceu facerlle oco ao disco de Angry Blackmen e ao material novo de Burial e agora non vou reescribir), moita variedade, moito bo e moito por chegar. Todo o universo sonoro desta newsletter vaise recollendo nesta lista que xa empeza a estar ben cebada para levar tan só dous meses de 2024. Por certo, se vedes que aparecen temas do To Bring You My Love, de PJ Harvey, é porque algunha sección deste post foi redactada con ese álbum en bucle para celebrar que facía 29 anos no momento da redacción. Doña Polly Jean, que en tres mesiños escasos estrea xira mundial en Barcelona. Alí nos veremos.
A canción da semana
Tedes ganas de máis música? Seguramente non, porque por cantidade esta semana non vai quedar. Así que esta sección vai falar pouco da música e moito da historia detrás dela (tampouco moito, que vou forísima de espazo e tempo). Compartín hai nada o último episodio de Castañas no Verán e falei bastante de todo o cristo migratorio.
Pois ben: insisto. Despois do lido esta fin de semana é obrigatorio. Medio cento de migrantes denunciaron nos xulgados que houbo policías que entraron no Centro de Internamento de Estranxeiros (CIE) de Madrid e agrediron as persoas alí residentes. Testemuñas de brutalidade policial con feridos apenas recollidas fóra dos medios habituais nestes temas (eu, polo menos, se vin que se lle dera algo de bombo dende Desalambre, a sección de El Diario especializada en migracións e dereitos humanos). Coido que, nun mundo normal, isto debería abrir portadas e impulsar investigacións e depuracións de responsabilidades aos máis altos niveis. Vivo de ilusión, supoño.
Ten a particularidade este CIE do barrio de Aluche de ser o lugar onde en 2011 morreu Samba Martine sen a atención médica que precisaba e que podería evitar ese fatal desenlace. Un dos dous casos que narra a canción que hoxe ocupa esta sección.
‘Crímenes cantados’, de Nacho Vegas. Un relato a viva voz da cruel situación deses cárceres para persoas migrantes que son os CIE a partir da historia -xa comentada- de Samba e de Mohamed Bouderbala, quen se colgou despois de pasar 18 horas illado no centro de Archidona (Málaga) como represalia por unha discusión por un puto trozo de pan cun dos policías que traballaban alí.
É difícil conxugar con acerto a denuncia social, o relato dos feitos, o respecto cara aos seus protagonistas e a expresión artística. Nacho Vegas dá coa tecla desta vez. ‘Crímenes cantados’ é unha crónica do sucedido que acerta na mestura destes ingredientes e sabe aproveitarse da música para chegar máis alá. Ata golpearnos con versos tan potentes, tan significativos, tan tristes coma: “Hay otros Mohamed / Hay muchas Samba / De nada sirve mi canto / Si no es tiempo de luchar / Que yo no quiero cantar / Lo juro por la verdad / Más historias de asesinatos”.
Porque son casos, coma o do rapaz gambiano abandonado á súa sorte, sen axuda, sen familia, pola simple desconfianza respecto da validez do pasaporte que debe acreditar a súa minoría de idade. É para chorar ata quedar sen bágoas esta historia. Ou para saír prenderlle lume a cousas. Para facer, polo menos algo, que axude a cambiar esta merda de sistema inhumano e infame no que vivimos.
Tiro, de novo, de Nacho Vegas, de quen falei pouco da súa traxectoria. Inciso breve sobre iso: encántanme Actos Inexplicables, La Zona Sucia e moitas cancións soltas da etapa entre eses dous discos; desconectei del con Resituación e a súa etapa de trobador político; e con Violética -malia a duración- e cun directo seu no Atlantic Fest volvín integralo entre os meus gustos, pero dende a distancia. Regresando ao tema migratorio, Nacho ten a estrofa máis potente sobre asunto e ca que quero despedir esta Xanela (da que dubido moito que teñades chegado ata este punto, perdón pola extensión desmesurada):
Y aunque mil jueces insistan en que no hay causa penal
Mientras haya un CIE abierto habrá un gobierno criminal
De los que da ruedas de prensa en las que anuncia el Ministerio
Con un vídeo muy moderno que este año van a abrir un nuevo infierno
Un nuevo infierno
Graciñas por ler ata aquí, se foi o caso. Atopámonos de novo nesta Xanela dentro dunha semana, se todo vai ben. Azos e apertas ata entón!