Agora que aínda é divertido
Who took the bomp from the bomp-a-lomp-a-lomp? Who took the ram from the rama-lama-ding-dong?
Sempre digo que non me gusta o Nadal e non minto. É un momento do ano ao que lle tiven bastante xenreira dende que teño memoria. Non hai traumas derivados de disputas familiares ou regalos que nunca chegaran, senón que a felicidade impostada que se lle presupón a estas datas faime sentir incómodo. Lévome mal con actuar por pura convención social e non por un desexo auténtico, co cal o de ter que celebrar case por norma reunións familiares e reencontros con amizades fáiseme bóla. Síntoo por parecer programado para levar a contraria.
Pero sempre hai un pero. Co tempo, dende que me independicei e vin vivir á cidade, agradezo cada vez máis volver pisar a casa familiar, pasear pola eira ou ir botarlle unha ollada ás hortas e ao gando. Soño con certa frecuencia con xente que xa non habita nese fogar, mais polo menos agora alí dentro non se me fai tan patente a súa ausencia. En calquera caso, non son aínda un urbanita á procura dun retiro espiritual na aldea, mais xa non abafa coma antes a calor da cociña de ferro, en contraste co cubículo frío e húmido dende onde escribo esta especie de carta. É este, o do fogar e de sentirse na casa, un tema que, por certo, explora o novo podcast da Revista Luzes, As Bichas, do que se encargan as compañeiras Rosalía e Sofía e que podedes escoitar aquí. A min gustoume moito o primeiro episodio e todo o que trata leva tempo rondándome a cabeza.
Porén, aínda me queda moito camiño por andar para estar totalmente a gusto. Insisto no da miña teima co Nadal porque, sen ir máis lonxe, as dúas últimas ceas de Noiteboa foron un desastre. Pasei a de 2021 neste piso, cando aínda o compartía, a 39 graos de febre e cociñando co meu compañeiro (e cun colega que tamén dera positivo de invitado clandestino) os langostinos, as vieiras e o salmón que nos subiran as nosas familias para animarnos ca corentena. Non escollemos as mellores datas para pillar a covid. Pero polo menos aínda gardo a anécdota de ter pasado unha noite diferente e da que aínda nos rimos ao lembrala.
Pésame máis na memoria a do ano pasado, xa dentro da normalidade, pero da que tiven que marchar antes de tempo porque a ansiedade estaba a me comer por dentro. Non por nada directamente relacionado ca cea en si, pero era unha situación difícil de atallar rodeado de familiares nun entorno festivo. Demasiados estímulos aos que atender. Por mala que fose a noite, que o foi e moito, pasou; e o seguinte compromiso, ca fin de ano, xa foi mellor. Penso que dende entón non tiven ningunha crise polo estilo participando en eventos sociais, así que entendo que o tema foi a mellor dende ese día.
E de aí o sentido deste post, que pensei que ía ser unha Xanela normal e corrente con seccións, catro movidas de actualidade e algo de música e que parece que vai ser todo o contrario. Unha parrafada informe que mesture e confunda todo do que fala. E todo por culpa dun concerto de Grande Amore, o décimo que vexo do grupo este ano (e iso sen entrar a contar os proxectos paralelos de Nuno ou as súas aparicións nos bolos doutra xente). Agardo que nunca me denuncie por acoso.
Este domingo pasado tocaron no Mercado da Estrela, en Compostela, e foi, coma sempre, un caos perfecto. Houbo unha pedida de man de dúas rapazas antes de ‘Esta pena que a veces teño’; rescataron a fantástica versión de ‘El norte está lleno de frío’, de Ilegales, que levaban moito sen facer; topamos con xente incriblemente pasada para ser domingo ás dez de noite e demais anécdotas bizarras que agroman nos concertos destas persoas (como que venderan gazpacho nas barras de comida unha noite de decembro a cinco graos escasos).
Pero houbo un momento que teño gravado na retina dende o domingo e que vou tardar en esquecer. Coma sempre, a canción para pórlle peche á movida foi ‘Vamos enchernos (e vamos falar de cousas)’, que, malia ser das que máis lle molan á peña, tampouco é das miñas favoritas de Grande Amore. Pero si era a que precisaba desta vez. Hai un momento no que a letra di: “Agora que aínda é divertido / Agora que aínda están os meus amigos / Vamos enchernos e vamos falar de cousas”. E estaban os meus amigos, incluído algún que xa nunca pode estar. E pareceume bonito. Algún dos alí presentes vai ler isto e pensar que estou delirando, pero xa no momento o sentín coma algo especial e saliume abrazalos.
E por que me poño sentimentaloide cunha canción e cun concerto que xa vivín unha chea de veces en tempos recentes e en circunstancias equiparables? Pois porque o domingo foi un día de emocións fortes e precisaba xusto iso. A mediodía, indo a xogar o partido de fútbol de cada domingo, petei unha hostia monumental co coche despois de pillar xeo na estrada. Por fortuna, non me pasou absolutamente nada (á noite estaba meténdome nos pogos e batendo ca xente coma se o mundo fora acabar) e estou perfecto, ileso de todo. Pero o coche está totalmente inservible e o susto do corpo non mo quita ninguén. Que menos que a calor humana para tentar espantar os medos.
Foi o preludio de algo aínda máis especial. Este sábado ímonos volver xuntar o grupo de colegas da carreira despois de moito máis tempo do que me tería gustado sen vernos. Quedamos moi pouquiños xa por Compostela e rara vez podemos coincidir tantos coma esta fin de semana, na que moitos volven a Galicia polo Nadal. “Teño gana de poñerme tonto / Cargala e dicirlles que lles quero moito”. Nunha das poucas semanas nas que me poño mimoso de verdade cas miñas amizades -siniestro ao voante mediante- vou ter a oportunidade de facer un plan con eles. Faime moi feliz, aínda que non vaiamos poder estar todos os que somos.
Estes días estiven na procura dun vídeo de carallada que metemos na nosa graduación como despedida do equipo de fútbol sala que tiñamos os rapaces da carreira. O motivo? Que aparecía o meu coche, o que esnafrei, como vehículo oficial do club, xa que foi neses anos o medio de transporte habitual de todos nós e ademais levaba na matrícula as iniciais do propio equipo: FLH. É unha soberana tontería, como a de terlle certo cariño, que llo teño, a un vehículo; pero mentres intentaba dar con ese material fun atopar estoutro vídeo que tamén se gravou para a graduación.
Somos gran parte da nosa promoción repasando o que foron os catro anos de carreira. É un vídeo pode que un pouco melindroso de máis, pero do que me tiña esquecido por completo e que me fixo ilusión redescubrir. Non falo case nada e non perdedes gran cousa se non clicades para ver as miñas pintas co pelo longo (aínda que me reconforte ver que tampouco estou a envellecer tanto nin tan mal), mais é unha estampa dunha etapa diferente. Na que tiña a toda a xente que quero preto e podía vela a diario, sen esforzo.
Os anos na universidade son unha ficción: moitos vivimos de prestado, todo é novo e estimulante, o meu mundo collía nunha cidade de menos de cen mil habitantes. É o momento de comezar a tomar decisións sen tutelas e a afrontar as consecuencias das mesmas, de forxar unha identidade coma xoven adulto. Flípanme as narrativas de coming of age, podédelo ver aquí con frecuencia, e, aínda que non penso que queira volver a esta etapa nin sinto que non a desfrutara como debería, non podo evitar que se me fixera breve.
Este mes fixéronse oito anos dende que iniciei a miña andadura en Efe -aínda estaba en cuarto de Xornalismo- e, malia ser o dobre de tempo do que pasei na facultade, non teño a sensación de que a vida profesional -e os eventos posteriores xurdidos desta nova realidade- teñan impactado en min a décima parte do que o fixo o meu paso pola universidade. Hai aspectos nos que si: salín pesimamente formado e fíxenme xornalista na axencia. Aprendín milleiros de cousas e teño bastante máis experiencia vital. Seguramente se coñecese hoxe ao Javi de 22 anos pensaría que ten moito que espabilar. Pero si lle envidio a morrer que tivera tan preto á xente que lle facía sentir ben. E ten mal remedio ese anhelo.
Por iso, ídesme permitir, mil palabras e anécdotas persoais sen relevancia para vós despois; que conclúa que este é un post especial da Xanela, un de exaltación da amizade, dos vínculos cos nosos seres queridos, de coidalos e de coidarnos. “E é que o día que sexamos vellos / Vainos joder non ter pasado máis tempo / Cheos coma cadelos falando de cousas”. O de beber é innecesario, pero facede por sacar tempo para estar con quen vos apreza. Porque vai chegar un día no que nos arrepintamos de non ter pasado todo o que poderiamos e de non ter querido o suficiente.
A miña idea para esta semana na Xanela era comentar este artigo de Delia Rodríguez, co cal xa me puxen moi turras nas miñas redes sociais e que lle pon orde, forma e imaxe a moitas cousas que levan tempo rondándome pola cabeza. Xa falei de Delia e do que fai nun post de non hai tanto tempo e, agora que volveu publicar, fáiseme urxente volverlle dedicar atención e reclamar a de máis xente.
É unha das voces ás que máis e mellor lle teño visto falar acerca da deriva de Internet en tempos recentes e o seu último texto aborda ese mesmo tema con infinita documentación (todas as ligazóns son pertinentes e relevantes) e coñecemento de causa. O subtítulo, que rescata para concluir unha extensa exposición de máis de seis mil palabras dío todo: Queriamos ser amigos, non espectadores.
A primeira metade desta Xanela é unha parrafada miña na que ten moito peso a marcha das amizades que unha vez foron físicas e agora xa non están. No que redacta Delia está outra perspectiva que completa o mapa das nosas relacións sociais contemporáneas: os amigos que só existen na rede, que se atopan e se afianzan en Internet. Seguro que calquera de nós ten coñecido xente a partir de intereses comúns en redes, mantido o contacto con seres queridos neste medio e aproveitado as posibilidades do mesmo para expandir a súa rede.
Nótase que boa parte do texto está inspirado na morte de Miguel López, El Hematocrítico, e no baleiro que deixou para moitas comunidades de Internet. As interaccións auténticas e non mediadas polo lucro na rede son cada vez máis escasas e os espazos nos que nos relacionamos seguen a mutar para ser cada vez máis hostiles e descaradamente enfocados a exprimirnos como consumidores. Pero aínda así somos seres sociais, seguimos funcionando e construíndo relacións nese marco, á marxe dun sistema que nos deshumaniza.
Non vou pegar máis pantallazos do que escribiu Delia na súa newsletter. Pero non podo deixar de pensar o ben que expón como funcionan as amizades, as redes, os nosos hábitos de consumo. O mundo enteiro se nos poñemos a extrapolar. É un texto co que estou a desenvolver unha hiperfixación, porque todo o que me obsesiona está aí recollido. Non sei se son optimista ou pesimista -por ideoloxía e bagaxe, seguramente isto último- de cara ao futuro de Internet, pero a mellor aproximación ao estado actual das cousas é este texto e non vou parar en moito tempo de recomendar que se lea. Por iso vou volver chantalo aquí:
Tiña tamén anotado para falar esta semana sobre un tema que trouxo a newsletter Garbage Day, que para estar ao día do que se coce en Internet é indispensable, pero non me apetece darlle demasiadas voltas. Así que vai ser moi moi breve o comentario, porque esta é unha Xanela de Nadal, de brindar pola amizade e na que o protagonismo de lecturas recomendadas quero que sexa todo para o artigo comentado aquí arriba. Sen extenderme: Meta ten cambiado o algoritmo de recomendacións de Facebook para restarlle visibilidade aos medios, o cal provoca que a páxina con máis interaccións sexa un blog fundamentalista cristián que publica historias que case ninguén le pero que enche cada publicación de comentarios dicindo “Amén”. En serio, a rede é unha cousa moi tola e descifrar como funciona máis.
A canción da semana
Vou pechar o círculo que abrín ao iniciar este post volvendo ao concerto do domingo. Antes comentei que fora un caos perfecto, coma de costume, con temas propios, versións, monólogos, pogos, crowdsufring e todo o habitual. Pero houbo un evento que me pillou a pé cambiado. A min, a persoa que ve máis a Grande Amore en directo que aos seus amigos ou á súa familia ao longo do ano.
Mediado o bolo chegou unha versión que nunca lles escoitara facer e que quedou guapísima. Porque é un tema que me encanta e está cheo de mensaxe. Con Nuno á guitarra e Clara e María cantando. Inusual, efectivo, potente. Si, houbo unha cover dese himno que é ‘Deceptacon’, de Le Tigre.
Para quen saiba de que vai o tema xa haberá unha melodía e un retrouso rebotando polas vosas cabezas. “Who took the bomp from the bomp-a-lomp-a-lomp? / Who took the ram from the rama-lama-ding-dong?”. Para quen aínda estea orientándose, aí arriba queda o vídeo dunha desas cancións que traspasa fronteiras e ata se ten convertido en tempos recentes nun éxito viral en TikTok (a única forma en que esta música pode ter os 145 millóns de escoitas que ten en Spotify).
Levaba semanas pensando en meter nesta sección ‘Rebel Girl’ de Bikini Kill e resulta que a primeira vez que aparece Kathleen Hanna é cun dos seus otros proxectos. É certo que ultimamente falo tanto dela por aquí que parece que vou a comisión para intentar vender e facerlle promo á biografía que acaba de sacar e que está xirando para presentar.
En calquera caso, Hanna é desas persoas das que nunca se fala o suficiente. Cabeza visible como cantante deste proxecto de dance-punk que é Le Tigre, é unha das referencias do movemento riot grrrl, da visibilización da muller na escena punk (e na música en xeral), de reclamar espazos propios e seguros. Sempre irreverente, sempre comprometida politicamente, sempre na vangarda.
Non é a miña idea facer un repaso da súa traxectoria nin da do movemento que abandeira, porque xusto aparte saliu en Diario Red esta peza tan pobre falando das riot grrrl e rajei bastante polo escaso, previsible e pouco elaborado do contido. Como non o vou mellorar co que poida escribir a estas horas (pasan das tres da madrugada mentres tecleo isto), volvo ca canción, que por certo podedes atopar nesta lista de reprodución xunto con todas as outras protagonistas desta sección.
O disco de debut de Le Tigre, titulado coma o grupo, é un compendio de cortes de dance-punk inmediato, bailable, divertido, sexual, explícito, feminista, incómodo, político. Centos de etiquetas se lle poderían poñer e non abranguerían a totalidade dun grupo que naceu coma banda de acompañamento para o proxecto en solitario de Hanna, The Julie Ruin, e que acabou triunfando como entidade de seu. Menos agresivo e visceral que Bikini Kill, máis xoguetón e amistoso.
Le Tigre non predican dende un púlpito. Non aleccionan. ‘Deceptacon’ é unha invitación á festa. Pero a unha festa consciente e reivindicativa: “Wanna disco? Wanna see me disco? / Let me hear you depoliticize my rhyme”. Porque aquilo de “Non é a miña revolución se non podo bailar” leva moito tempo inventado. Pura subversión en plena época das Spice Girls e demais girl bands acríticas e inofensivas, cando non conniventes ca misoxinia do sistema.
Parece mentira e resulta ata triste que haxa que rescatar postulados dos anos 90 a estas alturas da vida, pero vendo como programan algúns festivais en 2023 vai resultar que propugnar o girls to the front aínda segue a ser revolucionario.
E ata aquí esta Xanela de formato peculiar desta semana. Sinto a intensidade, a acumulación de anécdotas persoais e a ausencia total de contidos de actualidade. Tocou así. Moitas emocións que procesar e colleron esta forma. Vémonos a semana que vén cun post máis convencional e lembrade que o domingo sale o cuarto, o penúltimo, capítulo da lista dos 50 discos deste ano. Azos e apertas ata entón e moitísimas, pero moitísimas moitísimas, grazas por ler!