It's very difficult todo esto
Estabilidade emocional, urbanismo, migracións, entrevistas e crónicas da mellor xente posible e unha breve reseña de como me convertín en (non) metalero
Dáseme regular ser adulto. Lera hai tempo un tuit que dicía que ser adulto non era, como agardabamos, xestionar unha crise detrás doutra; senón moitas á vez, todas concurrentes e a cada cal máis grave. Igual hai xente que ten solvencia para manexar asuntos básicos do seu día a día, pero admito que eu polo menos son un desastre absoluto e un terrorista para coas miñas emocións. Por que conto isto? Pois porque teño a sensación de que esta vai ser unha Xanela un tanto desestruturada -máis que de costume- e que non apunta en ningunha dirección concreta. Non escribín aínda nada, pero veño con esas vibras.
En calquera caso, ando bastante borderline co tema da sentenza do xuízo con Efe e, non sei por que motivo, esta semana o azar ou a fortuna decidiron que tiña que atoparme con todos os compañeiros do traballo en diferentes lugares e a diferentes horas. Con todos o mesmo discurso: “Nada, aquí agardando. A ver se sale xa, que ando doente co tema. Pero xa sabes, agosto e tal. Seguro que axiña nos vemos pola redacción”. Jeje. Jaja. Bueno logo, vale. Chao, chao. Un xornalista sen noticias que contar do seu. Si son.
E mentres tanto vou queimando os días e as semanas sen demasiado xeito. Afeito a estar desperto, afeito a estar desfeito. Supoño que é o epílogo dun libro bastante longo da colección das miñas memorias, pero agradeceríalle ao narrador que fora abreviando o conto.
Lecturas de África
África non é un país. É unha contestación que se dá habitualmente -tenme chegado máis dunha vez- á mínima xeneralización sobre algunha das cuestións propias deste continente, diverso ata o infinito e apenas coñecido en proporción. O certo é que, a diferenza doutras rexións do mundo nas que o silencio informativo en España é maior (penso en Asia ou Oceanía), por sorte aínda hai -máis que debera haber- bastantes contidos en medios relacionados ca vida nos países africanos.
Chamoume moito a atención -en parte porque penso fusilar para o noso proxecto de Senegal moitas das súas ideas- o especial que sacaron estes días en Planeta Futuro acerca do futuro das cidades africanas. Vou falar bastante del nesta sección, así que insisto en que lle botedes unha ollada, porque é un curro xornalístico fantástico, ben documentado, con xente sobre o terreo, presentado dunha forma moi atractiva, con contido audiovisual de grande calidade, infografías descriptivas e textos coidados. O que soñaría con facer co noso intento de reportaxe multimedia, que me está a comer moitas horas -ata soño con el- nestas últimas semanas.
A reportaxe que enlacei aborda moitos temas, pero flípame ver como en países que parten dunha tabula rasa para deseñar o seu urbanismo das vindeiras décadas seguen a perpetuar un modelo a piques de quedar obsoleto no Norte global: o da primacía dos coches e do asfalto. Avenidas inmensas, edificios faraónicos, hectáreas de terreo sen unha sombra nunha das partes do mundo máis castigadas polo cambio climático… os exemplos que recopilan no especial de El País amosan como moitos dos erros antes cometidos noutras zonas do globo se están a repetir.
Non teño nin puta idea de como deben regular en Ruanda ou en ningún outro Estado os seus fluxos de poboación, pero todos os proxectos mencionados (e que recollo na captura de arriba) transmiten sensacións de ser obras máis para facer que se fai -e captar fondiños de paso- que para verdadeiramente atallar as problemáticas derivadas da explosión demográfica nas cidades destes países froito dun acusado éxodo rural e unha taxa de nacementos alucinante baixo un prisma europeo. De feito, as proxeccións con natalidade constante asustan.
En calquera caso, non destripo máis un traballo guapísimo, de premio, de celebrar, dos compañeiros para Planeta Futuro. Non sei cantas visitas tivo, pero poucas son para o ben que contaron un tema a priori tan árido como o urbanismo. Encantaríame ter a capacidade de facer o meu traballo así de ben. Facer interesante a información, aportar contexto e diferentes interpretacións, adornalo cun apartado visual cuquiño e mimado. Semella sinxelo, pero é a excepción e non a norma.
Puxen un meme así distendido -e que me lembra ao meu día a día en Gandiol- porque o que vén agora é bastante máis denso. Teño falado con anterioridade das políticas migratorias criminais da Unión Europea, de como se especula con vidas humanas e se alimentan réximes non democráticos a cambio de que exerzan de policías de fronteiras saltando por riba de calquera convención de dereitos humanos. Pero non deixa de sorprenderme o miserables que poden chegar a ser os países do Norte global no seu intento de criminalizar uns fluxos de poboación que, por outra banda, levan existindo durante toda a historia, séculos antes de que os Estados dos que hoxe formamos parte estiveran sequera nunha fase embrionaria.
Italia, onde goberna a ultradereita, está a vivir días de récord en canto ao número de migrantes que chegan ás costas de Lampedusa, illa mediterránea que é un dos territorios europeos máis preto do continente africano. Miles e miles de persoas aproveitan as últimas semanas de meteoroloxía minimamente estable para abordar unha ruta xa de por si complicada e mortal. Máis de cen mil persoas chegaron a Italia por vía marítima no que vai de 2023, de acordo cos datos oficiais, unha cifra sen precedentes e á que o Executivo italiano está respondendo da forma propia da ultradereita. Ca podremia moral máis absoluta. Modificando leis para aumentar os prazos máximos que poden reter a persoas en centros de migrantes que son, na práctica, peores ca cárceres.
O goberno xa ten aprobado a construcción de máis edificios deste estilo, un en cada rexión do país transalpino, á vez que presiona para que se aceleren os trámites para devolver a estas persoas aos seus países de orixe. Dan igual os seus condicionantes, dá igual que sexa aberrante -por asumido que estea- definir a unha persoa como “ilegal” pola súa procedencia. O único que interesa é xerar unha sensación ficticia de “seguridade”, de “control”, para rascar votos ou distraer doutras cuestións entre masas narcotizadas a base de repetir consignas racistas constantemente, ata que fagan callo.
Non sei que clase de sistema é o que ampara isto, porque a Unión Europea está dando palmas con que o Executivo italiano abrazase a loita contra a inmigración como bandeira, pero fai perder a fe na humanidade. Mentres tanto, asínanse acordos comerciais, cédese terreo aos seus fondos de inversión en empresas estratéxicas e supedítase un sistema produtivo aos designios dunha ditadura que recibe aos migrantes a balazo limpio. Poucos feitos tan concluíntes da merda de sociedades que estamos a construír para o día de mañá e que non parece haber nin o mínimo interese en arranxar.
Evidentemente, o Estado español non é alleo a isto e tamén alimenta diariamente a súa lista negra de falecidos no tránsito cara a territorio europeo. Impactoume bastante a historia da última película de Doudou Diop, que conta José Naranjo para El País. Naranjo, que tamén participou na reportaxe sobre cidades que comentei máis arriba, é corresponsal en Dakar -unha das poucas prazas que se manteñen en territorio africano para cabeceiras españolas- e foi poñente no seminario de Agareso que me levou a Senegal. Precisamente ás mesmas rúas que xa non volverá percorrer Diop, despois de falecer gravando in situ as penurias das pasaxes en barco a España dende o seu país natal. A xustiza non existe.
E xa. Xa din parte das últimas barbaridades cometidas dende Europa en relación cos dereitos humanos e tampouco me quero facer máis sangue co tema, que dende aquí pouco vou arreglar. Neste bloque político quería meter algunha alusión ao tema do intento de investidura de Alberto Núñez Feijóo, pero ando algo espeso e penso que o tema xa está moi trillado. Á vista do proclamado dende a tribuna, custa crer que se presentara como candidato a algo, co discurso de perdedor xa derrotado que pronunciou, mais aí o está. Agardemos que venres non vivamos o maior dos Tamayazos da historia do Estado e que, morto o can, acabe a rabia. Iso si, rescato un meme ao fío de todo isto para darlle carpetazo á sección:
A Nunomanía non parece ter fin
Escribo estas letras unhas horiñas despois de ter quedado con Nuno Pico, mariagrep e Clara Redondo (Grande Amore, para máis señas) para unha entrevista. Foi, posiblemente, a menos profesional que fixen na miña vida e tamén na que mellor o pasei (ollo que non levo poucas ao lombo). Falamos moito, de máis, con escasa estrutura e sobre cousas moi diversas. Vou flipar para darlle forma a un texto xornalístico decente, pero é cousa dos próximos días.
O que si constatei foi que o do venres pasado na Sala Malatesta foi un antes un despois. Un concerto importantísimo para eles (a presentación do novo disco, Nuno marchando de Compostela despois de case unha década) e un dos mellores bolos que lles teño visto ofrecer. Non son pataca minuta estas palabras, que, botando contas con eles, podo ter estado en preto do vinte por cento do total dos seus concertos dende que arrincaron. O importante conteino xa na Mondo Sonoro e non me quero repetir aquí, así que dádelle un clic ao enlace (obrigatorio) e, se vos apetece, podédelo ler (opcional).
A eles seica lles chistou -mal xornalista o que consigue alegrar a aqueles dos que fala-, así que igual ata está ben. E si, está en castelán porque la diglosia y esas cosas de la sociolingüística. Pero iso, que dou moitísimo a turra con esta xente porque coido que o merecen, que son algo auténtico, vivo e que apela a cousas importantísimas do meu ser. E aparte deixan contido audiovisual -salgo no vídeo- de primeiro nivel.
Por certo, no concerto, como de costume, estaban todas as caras coñecidas de sempre. Transmíteme paz ver que, por moito que o mundo xire, seguimos cruzándonos os mesmos personaxes nesas citas con, citando a Nuno, “o Combo Dominicano da peña que ten ansiedade, non durme 8 horas seguidas desde 2015 e non sabe mui ben aínda aos 20 e pico que vai facer coa súa vida”. E tamén puiden desvirtualizar a unha das persoas que segue esta Xanela e que, ademais, escribe unha newsletter e voltou publicar despois dun tempo de parón. Recomendadísima a subscrición, que é un espazo bastante máis logrado e coherente ca este.
A canción da semana
Estou bastante espeso e moi canso. Non levo moito escrito, pero vou ir xa pechando co habitual repaso a novidades musicais que escoitei estes días. Vai por diante: non foron moitas, sigo atrapado en II. É máis, resúmense en que escoitei o novo disco de Woods, unha das miñas bandas de psicodelia de tranquis favorita, e tampouco foi unha cousa que me flipara. Segue na boa liña habitual do grupo (non teñen un álbum malo, polo menos malo con ganas) e hai temas como 'Sip of Happiness' que se me pegaron bastante. Polo resto, volvín bastante sobre o disco de shame (penso que non abrira a Xanela cando me deu a obsesión con el) despois de que os confirmaran no Our Fest, que pinta a ser, por cartel, unha das citas máis estimulantes do ano musical en Galicia este vindeiro mes de outubro. En calquera caso, shame: grupazo. Mastodontes. Titáns. Máquenas. Como o directo sexa a metade de bo do que me contaron e a cuarta parte do que imaxino vai ser un bolo apoteósico. Nun día no que tamén están Grande Amore e Suede. Morro de morrido. Por certo, falando con Nuno do cartel na posentrevista declarouse moi fan de Baxter Dury. Non o teño no radar, así que tocará investigar.
Esta semana vin rular bastante este tuit de Anthony Fantano (xornalista musical que descubrín esta misma semana grazas ao Discord de Hipersónica) no preguntaba polo mellor discos dos primeiros 2000. Un cebo perfecto para interaccións na etapa en que as contas que pagan polo Twitter Blue poden monetizar o seu contido, pero que deu pé a un debate interesante. Así de primeira impresión veume a cabeza o Kid A de Radiohead como esa cita ineludible co novo milenio, ca revolución na música e como álbum totémico alfa e omega de todo o posterior. Pero, sinceramente, era unha resposta demasiado previsible e, aínda que me flipa e me parece una obra mestra, hai outra ca que pode que conectara aínda máis e que me vén ao pelo para esta sección da canción da semana.
Levo 21 cancións incluídas na lista de Spotify da Xanela e aínda non me achegara a ese xénero que espanta a tantísima xente: o metal e as súas infinitas variantes. Si, son metalero. Bueno, en realidade non. Son a antítese do metalero. Detesto a gran maioría de música do xénero. Cárganme moitísimo estilos coma o power metal ou o nu metal e, en xeral, os cabezas de cartel do Resu -o meu termómetro para medir a temperatura neste xénero- ou non me din nada ou directamente os aborrezo. Rammstein, Slipknot, System of a Down, Avenged Sevenfold, etc. Pero cando ía a clases de guitarra o que era o meu profesor tocaba nunha banda de thrash metal e fun descubrindo que, onde eu pensaba que todo era borralla, había diamantes.
El era bastante fan do metal extremo e cando me recollía no coche para ir ao lugar das aulas sempre tiña música que eu non coñecía no coche. Así descubrín a Opeth, que hoxe son unha das bandas da miña vida. Non sei cantas veces me teño perdido nesas cancións infinitas; de sete minutos, de dez, de quince, de vinte. Que te lanzan ás simas máis fondas do inferno e logo te rescatan con voces celestiais. Progressive death metal. Eran as tres palabras que necesitaba coñecer para empezar a descifrar a pedra Rosetta do metal. Agora xa tiña sentido o que iniciaran Black Sabbath, aceleraran Slayer ou Metallica e profanaran Death ou Morbid Angel. Opeth, dende Suecia, foron os que me revelaron que nas guitarras graves, nas voces guturais e nas baterías a doble bombo había un filón de experiencias para min. Sigo sen comprar moita da parafernalia que rodea moitas destas escenas -aínda que Ghost non hai tanto que me sorprenderon para ben-, pero a día de hoxe a música que me axuda a concentrarme para traballar está condensada nunha lista que se chama Javi Metal (jeje). É o meu ASMR. O meu atallo para o mindfulness.
É un traballo inabarcable resumir nesta newsletter a traxectoria dun grupo coma Opeth. Son case trinta anos sacando discos de estudo e, aínda que na última decada, abandonaron o metal extremo e se botaron ao prog con toques de jazz e movidas máis de adultos propias da evolución do grupo e dos sesus integrantes; seguen a ser un filón de traballos interesantes. Entre finais dos 90 e comezos dos 2000 están os seus anos dorados, os que todo o mundo reivindica como referenciais, e eu tamén o fago. Blackwater Park pode ser a cima, o disco que mellor equilibra os Opeth salvaxes cos calmados. Pero despois dese disco chegaron Deliverance e Damnation. As dúas caras: a furia e a sutileza. É ‘Deliverance’, tema homónimo do primeiro -o que escollo para responder á pregunta de Fantano- o que hoxe rescato aquí.
Máis de trece minutos. Interludios. Subidas e baixadas. Un vendaval sonoro que te ispe, que lacera a pel, como o fixo o lunático da historia real que inspirou esta canción cun grupo de colegas do ata entón guitarrista (hoxe fóra) Peter Lindgren. O típico evento tormentuoso que viste as letras dun grupo de metal. Desta vez non é tanto a letra, senón a marabilla musical que Opeth constrúen neste tempo.
Todos eles son virtuosos dos seus instrumentos e a iso súmase a privilexiada voz de Mikael Åkerfeldt (Miguelito cando vén tocar a España), capaz de pilotar con maestría as diferentes fases que vai atravesando a canción. Dende o máis fondo do inframundo ata o Olimpo. A complexidade de todos os elementos da canción é asombrosa, pero non é iso o que fai que funcione. Hai unha tensión, unha pulsión, que sostén un tema interminable, por duración e polas veces que fai volver a el. A ese “Deliverance / Thrown back at me / Deliverance / Laughing at me” que precede un outro no que se conxugan todos os elementos que foron aparecendo durante a canción.
Opeth son un grupo densísimo, que require moito para entrar neles se non se vén cun mínimo de aceptación polo metal e polo prog de antemán, pero que, unha vez conseguido, paga a pena por completo. A min cambiáronme por completo a miña forma de entender a música e nunca olvidarei o que significou vivir esta canción en directo. Viva Suecia.
Pecho xa. Foi unha semana rara para escribir isto. Remato cedo -para os meus estándares-, aínda quedan unhas horiñas para que amenza o xoves. Pero estou o triplo de canso que nun día normal escribindo isto ás tantas da madrugada. Están a ser semanas intensas, pero conseguín que sexan xa once as que a Xanela se abre de xeito consecutivo. Á espera de sumar unha máis, agardo que vos guste o desta semana. Moitísimas grazas por formar parte deste espazo! Apertas fortes!