Chegar a tempo
Un post extemporáneo con moita música, unha historia en positivo sobre as redes sociais e menos memes dos que me gustaría
Aínda non me saíron branquias. Penso que é o máis destacado que vos podo contar destes últimos sete días dende Compostela. Todo segue un pouco igual ca sempre, pero con bastante menos luz e unha concatenación de borrascas, cicloxéneses explosivas e demais nomes tremendistas para contar o de sempre por aquí: que chove, que chove moito.
Notaredes que esta Xanela chega máis tarde que de costume. Non se programou para enviar ás dez porque basicamente estouna comezando a escribir nesta mesma mañá do xoves. Os motivos? Onte foi festivo e, ademais de aproveitar para estar ca familia, tiven partido porque na federación de fútbol pensan que non abonda con non ter unha finde libre de setembro a xuño e que tamén temos que ter calendario de liga en datas entre semana. Estou desfeito e non dou feito (faime moita gracia esta camiseta).
En calquera caso, desta volta traio moitas cousas doutra xente para que leades (e escoitedes) e bastantes menos paranoias miñas. A ver que tal vai.
Unfollow
Vale, esta sección vai xirar en torno a esta reportaxe de The New Yorker de hai xa bastantes anos. Oito, concretamente, xa que se publicou en novembro de 2015. Resumindo: é a historia dunha muller, Megan Phelps-Roger, que vivía nunha cidade mediana do corazón dos Estados Unidos. Formaba parte dunha igrexa evanxélica e digamos que o seu perfil en redes era… violento, por dicilo dalgún xeito. Diariamente publicaba tuits agradecendo a Deus a existencia do SIDA, celebrando catástrofes naturais, atentados ou tiroteos. Estes feitos eran, ao seu xuízo, advertencias divinas para un país condenado por pecados tan graves como normalizar a existencia da poboación homosexual. Un cristo mental bastante importante, como podemos ver. Da relación entre a Igrexa evanxélica e o auxe da extrema dereita a nivel internacional tense falado bastante e é un tema que dá bastante de si, pero non é por onde quero ir hoxe.
No que me quero centrar son nas interaccións desta muller en redes sociais. O seu traballo era difundir a ideoloxía do movemento en Internet, para o cal xa se creara en 1994 a web godhatesfags (algo así como DeusOdiaAosMaricas). A finais dos 2000 accedeu a Twitter, nesa época na que estaba repleto de frikis da tecnoloxía e na que famosos coñecidísimos a nivel mundial debatían a diario coas persoas máis anónimas que te poidas imaxinar. Un Internet diferente, que non mellor, e no que a adicción á dopamina das interaccións e estímulos constantes xa estaba presente. Non quero fusilar enteira a reportaxe, así que vou intentar ser moi breve no que conte agora sobre ela. Botádelle un ollo, lese medianamente rápido e se vos dá preguiza o inglés co tradutor automático do navegador é máis que perfectamente comprensible o texto.
Este parágrafo é demoledor. “Quería facelo todo ben. Quería ser boa e quería ser obediente. Quería que meus pais estiveran orgullosos de min. Quería ir ao ceo”. Son declaracións textuais dunha persoa que todos os días desexaba ou festexaba a morte de centos de persoas, que trataba coma enfermos e facía escarnio público a todo o colectivo homosexual. No nome do ben. No nome de Deus. O texto afonda na educación que recibiu Phelps-Roger, no seu contexto familiar, na vida que tivo. E por que rematou protagonizando unha reportaxe en The New Yorker? Porque a base de pasar horas e horas en redes foi recibindo inputs de mundos diferentes, realidades que non coñecía, historias detrás das persoas que insultaba e que a insultaban de volta. Co paso do tempo pasou a ser incapaz de alegrarse das desgracias alleas e foi establecendo relacións con varios usuarios, cos que falaba en mensaxes privadas de Twitter ou no chat dun xogo semellante ao Scrabble. E claro, o amor (máis ben a atracción) xorde no lugar menos esperado. Ata nos lugares máis tristes e desolados hai espazo para o desexo, a esperanza e a beleza.
A dúbida xa estaba sementada e terminou de xerminar despois dunha serie de movidas internas na igrexa, que recrudeceron a opresión e a tiranía de xénero sobre as mulleres que formaban parte dela. Megan e a súa irmá terminaron deixando a seita e emprendendo unha nova vida. Nesa nova rutina foron pasando os meses e ela foise apoiando na rede de contactos que construíra detrás da pantalla, entre ameazas e insultos. Acabou tendo unha cita con ese C.G. da captura anterior e, na data na que se escribiu a reportaxe, estaban a vivir xuntos. É unha historia fascinante, a verdade, un exemplo extremísimo das cámaras de eco, das burbullas nas que habitamos. É dificilísimo romper ese tipo de barreiras e condicionan por completo as nosas vidas. Pero Internet é unha fiestra aberta ao mundo e, ademais de para retroalimentarnos nas nosas obsesións e intoxicarnos, serve tamén para moitas cousas. Para aprender e para descubrir.
Coido que ten mudado bastante o panorama dende 2015 e o que antes eran persoas, pezas individuais nun taboleiro de xogo global, agora xa non é tan así. Ca ditadura dos algoritmos, dos contidos personalizados e do engagement constante para manter atrapados aos usuarios é máis difícil aínda romper eses marcos. Nas redes sociais masivas hai cada vez menos persoas e cada vez máis campañas políticas, publicitarias e estratexias de comunicación orientadas a crear estados de opinión. Pero as posibilidades seguen estando aí. Internet é un lugar marabilloso, de opcións infinitas nas que perderse. Ou atoparse.
Sei que estas semanas ando insistente con estes temas en concreto, pero penso que estamos asistindo ao colapso en directo dun xeito de crear contidos e relacionarnos en Internet e está a nacer algo novo, que non ten que ser necesariamente mellor nin peor. Estes días atopei na newsletter de Aida outro post sobre cuestións deste estilo e unha recomendación que me gustou bastante: os cómics de growth.design. É unha consultora dedicada a mellorar as experiencias dixitais empregando coñecementos de psicoloxía. Teñen bastante contido, pero gustoume especialmente este sobre como funciona o feed de TikTok, por que nos engancha, por que tamén nos fai sentir mal, como se monetiza e a ciencia detrás de todo iso. Divulgativo, rápido e efectivo.
O carromato cultural
En realidade veño falar de música, pero vouno disimular e finxir que esta é unha sección cultural incluíndo un par de comentarios sobre temas de cine. A semana pasada deume a neura de abrir un perfil de Letterboxd porque resulta que dende hai xa tempo é a rede social na que interactúa e comenta a xente que ve películas. Como nestes meses se xuntan Amal e Cineuropa estou nese período do ano no que ata parece que vexo algo de cine e así podo finxir por unhas semanas que podo formar parte da conversación. De momento, xa entendo tuits coma este:
En calquera caso, o que quería compartir con vós e esta publicación da newsletter (moi recomendable, por outra parte) Stat Significant, na que analizan se pode haber casos dun episodio -ou tempada- que arruínen por completo unha serie de televisión. Faime gracia que, malia que non vexo series (non aguanto o suficiente a atención e o interese como para seguir ningunha, é defecto meu), no seu momento seguín bastantes das comentadas (Game of Thrones, How I Met Your Mother). A conclusión á que acaba chegando a investigación é que, dun tempo a esta parte, hai unha obsesión por explotar máis rápido e durante máis tempo os produtos audiovisuais de entretemento, o que inexorablemente leva a que se perda calidade no proceso. Presentan tamén outros datos interesantes e, se mirades, seguro que atopades mencionada algunha serie ca que sentistes que se ía estropeando co paso dos capítulos.
Bueno logo, vale. Imos co da música, que levaba semanas sen compartir nada e ahora traio unha carreta enteira de novidades.
Para sorpresa de ninguén, namorei de Javelin. Sufjan Stevens sacou un disco delicadísimo, que desborda no emocional e que resulta perfecto para estas tardes de chuvia, vento e frío. É unha caricia, unha aperta. Un novo traballo xenial dunha das mentes máis creativas e marabillosas do pop. Para min é un álbum que non ten que vivir acomplexado pola sombra que proxectan os xeniais Illinois (2005) e Carrie & Lowell (2015). Vinte anos creando música na que crebarse, sorrir, chorar e desfrutar. ‘A Running Start’, ‘So You Are Tired’ ou ‘Shit Talk’ comen na mesa das grandes cancións de Sufjan mirando aos ollos de calquera outra. E isto deixando fóra temas preciosos coma ‘Goodbye Evergreen’ ou ‘Will Anybody Ever Love Me?’ Están os elementos de sempre: os crescendo marca da casa, os arreglos orquestais, as metáforas bíblicas. E sobre todo a capacidade de Sufjan para compoñer un imaxinario fermosísimo, devastador e á vez universal e íntimo. Da intrahistoria do disco e do meme de Sufran Stevens xa se falou con anterioridade na Xanela. Agora só queda abrazar Javelin (meme musical do ano) como o que é: un traballo notabilísimo. Do mellor do ano.
Supoño que Javelin deixoume brandiño e ten a ver con este seguinte apartado. Na newsletter de MJ (dame un pouco de rabia non poder poñerlle nome nin apelidos, pero de momento é un arroba aínda que sexamos mutuals) din coa música de Peter White, o nome artístico do músico italiano Pietro Bianchi, que na miña opinión tería bastante máis carisma chamándose así, pero el saberá, aquí non vimos a xulgalo por iso (ou si). Bianchi é, a efectos prácticos, unha especie de versión italiana de Alizzz (a comparación é de MJ, pero é moi precisa como para non rescatala). Pop dulce, melódico, pianitos, guitarras acústicas, algún sinte con vibras do Canallita de Pantomima Full. Cancións de amor lixeiras. Letras acarameladas, empalagosas.
Entre iso máis a presentación bastante cayetaner (camisitas de raias, terracitas en el mar) que se gasta podería ter todo para repelerme a mil anos luz de distancia, mais estou atrapadísimo nese Acqua e zucchero que acaba de editar. Fíxoseme imposible resistirme a cancións tan adictivas como ‘Dall'altra parte del mondo’, ‘Lunatica’, ‘Radio’ ou ‘Mercoledì, 2017’. Absolutos hits pop. “Io sono fatto male come sai / La luna storta, i miei momenti giù / E noi due non litighiamo mai / Se lo facciamo vinci sempre tu / Vinci sempre tu”. Hai un certo grao de sofisticación, de impostura, de patetismo que, por motivos que escapan ao meu coñecemento, só funcionan ben en Italia. Pero que irresistible é cando fai clic: “La notte diventa lunatica / Ma adesso balla e lo fa solo per me / Si offende, ride, mi bacia a metà / Ma adesso balla e lo fa solo per me”.
Ollo, que cambian bastante as tornas. Supoño que Peter White está na punta dun espectro musical, o meu, que estes días tivo estímulos importantes dende coordenadas sonoras diametralmente opostas. O disco The Enduring Spirit da banda canadense de death metal Tomb Mold é unha auténtica barrabasada. Potentísimo de inicio a fin. Un nivel de virtuosismo instrumental que roza o delirio -en serio, esa batería non pode ser humana-, unha voz gutural que parece provir do máis fondo do inframundo e que se come a bocados cada tema. Normalmente, no mundo do metal os discos acaban sonándome aburridos e repetitivos, ben porque non conecto de todo ca pose ou porque me lembran a referentes mellores. Desta vez estou inmerso por completo nun dos traballos máis meritorios que lembro en tempo. Os once minutos da canción de peche, ‘The Enduring Spirit of Calamity’, como compendio de todo.
Como teño medo de quedar sen espazo vou comentar á vez dous discos que, non estando demasiado próximos, teñen en común a procura da canción perfecta. Mujeres e Aiko el grupo son dúas bandas que parten de premisas pop para facer a súa música, aínda que os primeiros se orienten máis cara a sons dos 60/70 e influencias do surf e do garage e as segundas se entreguen ao punk. Mujeres publicaron a comezos de outubro Desde Flores y Entrañas (ben debullado nesta entrevista en El Sótano), un álbum ben xeitoso ca súa fórmula habitual, aínda que se fai un chisco longo ao incluír 17 cancións. Pola súa parte, Aiko el grupo sacaron Me están apuntando con un arma, disco que inclúe a canción co mellor título nunca escrito: ‘Niños furbito y niñas lo que sea’. Temazo, por outra banda con ese coro inesperado de “Carrera lateral, carrera lateral”. Hai dramas de colexio e instituto, adultos, crítica social sen pompa innecesaria, risas e unha capacidade inaudita de construir cancións monumentais de anécdotas mundanas mentres deixan frases para a posteridade. Píldoras de un e dous minutos, directas e efectivas. Os propios Mujeres colaboran nesa ‘Soy una fracasada estúpida’ cantada a dúo e de letra memorable: “Si cada español me diera una peseta / Cada vez que me acuerdo de ti / Tendría una cantidad ingente de ellas / Y aún así no sería feliz”. Vide a Galicia, porfi.
Non é disco disco como tal, pero moloume bastante o EP FUERA DE AGUSTO de Nerve Agent porque ten ese toque synthpunk ao que estou bastante enganchado ultimamente. Lémbranme bastante a VVV [Trippin'you], que tamén presentaron canción nova -aínda que non me flipou demasiado-. Volvendo a Nerve Agent, ademais de dar zapatilla con bases potentes e aceleradas, hai miradas a sonidos de rock alternativo (‘VENDAV4L’). Mola. Polo que xa é, pero tamén polo que aínda pode dar de si nun futuro próximo esta aventura.
En clave teclados, prestoume bastante menos -para a miña decepción, porque son un dos meus grupos favoritos- o experimento de King Gizzard & The Lizard Wizard en The Silver Cord. É o segundo disco no ano -o cuadraxésimo quinto da década, supoño, perdín a conta hai moito- dunha banda ciclónica, hiperactiva. Aínda que ten varios cortes interesantes (sobre todo os que tiran cara a unha especie de hip hop con bases psicodélicas, ‘Set’ ou ‘Swan Song’), o conxunto do álbum fáiseme un pouco irregular e pouco sólido. Pero iso si, ten pinta de que se divertiron a mazo gravándoo e que en directo hai partes que van ser un desfase (mimadriña como ten que ser o debate para escoller repertorio desta xente). Quédame pendente -aínda que non sei se sacarei tempo e azos para meterme con ela- a versión extendida de hora e media, na que as cancións pasan de durar dous ou tres minutos a máis de dez e ata vinte, con remezclas do anterior disco polo medio. Café para cafeteros, aínda que ao colega Calaat flipoulle e contouno así na súa newsletter.
Penso que xa abonda con recomendacións musicais para esta semana (ou este mes), aínda que non quero pasar por alto o aplauso absoluto que merece o sinxelo de adianto de pasados de moda, o novo disco de Putochinomaricón (entre o nome da web dos tolos estes evanxélicos máis o nome artístico de Chenta Tsai calquera monetiza a páxina esta). ‘Tu padre es un facha y tu madre una terf’ é unha canción de hyperpop (non sei se segue sendo a etiqueta correcta para falar desta música, a min non me parece, pero déixoa estar) perfecta. Noventa segundos de frases lapidarias contra o establishment musical. Para asinar debaixo de todo o que conta, mais sobre todo nesta estrofa: “Eres un rebelde de familia bien / Haces indie pop underground y burgués / A la mano del amo no quieres morder / Porque el amo es tu padre y te da de comer”. Ao disco non lle puiden meter o dente porque é demasiado recente e non tiven tempo. Si lle dan varias voltas a ‘La edad que tengo’, de La Paloma. O disco de principios de ano (Todavía no) chistoume bastante, mais desta vez non me entrou igual a canción nova, en parte porque a voz do cantante atáscaseme máis ca de costume. Aínda así, o retrouso encaixa bastante como liña ideolóxica desta Xanela: “Odio la edad que tengo / Odio el paso del tiempo / Odio hablar demasiado / Y odio vivir enfadado”.
Como isto pinta a que vai ser un empacho musical e que nin de coña vos ides poñer con todas as recomendacións unha por unha aproveito para lembrar que creei hai uns días unha lista de reproducción de Spotify con todos os temas que foron saíndo mencionados -ou en espírito- por aquí ao longo do ano. Para as horas mortas, para ter de fondo no curro ou para unha tarde de escoita activa se vos presta. Hai outra cos podcasts, pero está máis baleira, de momento.
A canción da semana
Pensabades que xa estaba todo. Pero non. Hai outra lista que fun alimentando dende os primeiros capítulos da Xanela e xa está collendo unha entidade importante. A das cancións da semana. Desta vez -e de forma contraria aos principios fundacionais deste espazo- ten a ver cunha efeméride. Esta semana foi o aniversario da saída en 1995 do disco Different Class, de Pulp. Posiblemente o mellor traballo de toda a escea do britpop. Posiblemente un dos mellores discos de sempre. Lembro que o descubrín comprando unha Rolling Stone (a revista) cando estaba no instituto -daquela as referencias eran Blur, Oasis e xa- e que quedei bastante flipado con ‘Common People’, a canción que hoxe nos ocupa.
Different Class é perfecto. É un retrato do Reino Unido nos 90. Do país que abrazou o “libremercado” da man do laborismo neoliberal de Tony Blair. Suponse que había pasta, que o ascensor social funcionaba e todas esas trapalladas que non tardaron en estoupar, primeiro ca crise de finais dos 2000, ca resaca dos anos posteriores e as pantasmas do Brexit que fixo medrar e convertirse en realidades. Todo iso é tanxible xa na obra de Pulp, que non deixa de ser unha crónica aceda e precisa dun momento moi concreto da historia. As letras de Jarvis Cocker neste disco son monumentais e cristalizan nese histo da música que é ‘Common People’.
A historia dunha rapaza pija grega, da escola de artes, que quere mimetizarse ca xente común. Sentir o que sinten os pobres. Vivir co proletariado. Compartir cama con eles. Reducir a vida e desesperanza de millóns de persoas a unha experiencia, coma quen fai unha viaxe para coñecer mundo. “'Cause everybody hates a tourist” é a frase que recolle o sentimento da canción (e da maioría de veciños de Compostela de abril a outubro tamén). A metáfora do paseo polo supermercado é outra marabilla.
En calquera caso, toda esta crítica, esta denuncia social faise da man dunha melodía e duns retrousos icónicos, dos que quedan para sempre na memoria colectiva. Pon a pel de galiña ver a todo Glastonbury corear a canción no vídeo que deixo arriba. 1995, faltan meses para que salga Different Class e este adianto publicarase había só unhas semanas. Pulp saen ao escenario principal como substitutos improvisados de The Stone Roses, cabezas de cartel que cancelaron a última hora. O resto é historia da música. Un concerto total, co público entregado, e coronado con ese himno, esa ‘Common People’ como peche.
“Rent a flat above a shop / Cut your hair and get a job / Smoke some fags and play some pool / Pretend you never went to school / But still you'll never get it right / 'Cause when you're laid in bed at night / Watching roaches climb the wall / If you called your dad he could stop it all”. Canta rabia, canta mensaxe e que elegancia para transmitilas. A explosión posterior pon o colofón dun tema que merece vivir a perpetuidade: “You'll never live like common people / You'll never do what ever common people do / Never fail like common people / You'll never watch your life slide out of view / And then dance, and drink, and screw / Because there’s nothing else to do”.
Toda a canción itera sobre esta idea, pero aínda garda espazo para outro subidón emocional potentísimo: “You will never understand / How it feels to live your life / With no meaning or control / And with nowhere left to go / You are amazed that they exist / And they burn so bright whilst you can only wonder why”. Guau. Karl Marx, quién te conoce.
Remato. Pido desculpas polo retraso (e pola tardanza) en que chegara esta Xanela aos vosos correos. Foi un mércores esixente e non puido facerse antes. Agardo que tiverades unha boa semana e, agora que recibides este boletín máis preto da fin de semana ca nunca, que desfrutedes do voso tempo de lecer. Se o queredes ocupar cas recomendacións que salen aquí, quedo máis que encantado. E se non tamén. Moitas, moitísimas, grazas por ler e vémonos para a semana (agardo que en hora) con máis contidos, obsesións e paranoias varias. Azos e apertas!