A cara escura da lúa
Cousas do galego, das Cortes, da nova tempada de podcasts, do trasfondo dos memes, dun disco que foi importante e da canción que máis veces escoitei. E o máis importantes: os audios de CR7
Esta semana chamáronme do sindicato. Non minto se digo que, por uns segundos, se me parou o corazón pensando que me ían comunicar que xa salira a sentenza do xuízo de relación laboral e que podía deixar de darlle voltas á cabeza co tema 25 horas ao día. Non foi o caso. Só querían consultarme se tiña a alguén de man na empresa para presentarse por eles ás eleccións sindicais. Podería ser eu, pero non me deixan, así que toca seguir agardando.
Noutra orde de cousas, no momento en que sale este post debería estar comprobando se de verdade existe ese animal mitolóxico coñecido como “psicólogo da Seguridade Social” despois de botar dez meses en lista de espera. Un lapso de tempo totalmente racional e lóxico, que en absoluto denota un problema estrutural e grave na sanidade pública. Por sorte, grazas a Internet, atopei unha forma de manter estable a miña saúde mental: os audios de Cristiano Ronaldo feitos con intelixencia artificial. Prometo que toda a miña estabilidade emocional se sostén sobre esas despedidas estilo: “Pero no seas más guapo que el Bicho eh jeje siuuuu”. É que cada un que sale é mellor que o anterior.
Tiktok failed to load.Enable 3rd party cookies or use another browser
Síntoo se non é a mellor semana para facer coñas ca intelixencia artificial vendo todo o que se liou en Almendralejo (Estremadura), onde máis dunha decena de menores foron identificados como responsables de ter creado e difundido deepfakes onde representaban a nenas do seu colexio e instituto espidas. É salvaxe ver a rapazas adolescentes sexualizadas de tal xeito polos seus propios compañeiros, máis se cabe pola facilidade coa que se fabricaron as montaxes e a fidelidade das mesmas, que ata fixo dudar ás familias das afectadas de se non se trataba de fotos reais. Unha movida bastante importante e que pon de manifesto a urxencia de regular este tipo de aplicacións, que, ademais de seren un auténtico pozo negro da protección de datos, agora tamén teñen implicacións moi directas e severas sobre a vida das persoas.
É unha dobre honra
Dende esta semana o galego é un idioma normal nas Cortes do Estado español. Van 45 anos de organización democrática e 42 de autonomía, mais ata o de agora non nos fora recoñecido o noso dereito a expresarnos no noso idioma no parlamento do Estado ao que pertencemos, un feito que mesmo era motivo de expulsión da Cámara baixa. O que era unha anomalía impropia dun Estado supostamente descentralizado queda resolto, aínda que haxa máis cuestións por atender. Como, por exemplo, que se vaia dar un trato de segunda na tramitación como idioma oficial na Unión Europea ao galego e ao vasco en favor do catalán. Entender entendo as causas (non hai que ser moi avispado), mais non deixa de molestarme que sempre vaiamos no vagón de cola nestas reivindicacións. Tampouco teño claro se é algo prioritario para o galego -que ten problemas bastantes máis graves na propia Galicia- poder usalo na Unión Europea, pero, de partida, estou a tope con que como idioma sume prerrogativas e posibilidades.
Xa lle din un repaso breve por aquí á situación do idioma co gallo do día das Letras. O noso é un país no que está prohibido por lei estudar matemáticas e outras asignaturas en galego, no que a maioría dos rapaces se alfabetiza sen ningún referente na lingua propia e no que, en resumidas contas, as perspectivas demográficas pintan un futuro bastante feo para o idioma. Non é nada novo, pero tampouco hai vontade política por parte do noso goberno para remedialo. Falalo no Congreso non nos vai quitar de pobres neste sentido, mais polo menos quedamos co gusto de ter feito rabiar a todos os fascistas e intolerantes que decidiron marchar do pleno cando se fixo uso do noso idioma. Hai outros que non marcharon, pero deron aínda máis vergonza intentando censuralo, só que ás veces as causas xustas prosperan.
A nivel político, este tema ten bastantes lecturas: a primeira que me gusta facer é a de como o PSOE está poñendo a Xosé Ramón Gómez Besteiro na rampa de salida como posible candidato as eleccións autonómicas previstas para o ano que vén. Foi el quen tivo a oportunidade de ser o primeiro deputado en usar o galego no Congreso -hahahaha, Néstor, you’ve been PSOED- e o seu discurso abreu a maioría de informativos de radio e televisión. Digo a maioría porque na Televisión de Galicia optaron por… outro enfoque, máis propio da ditadura informativa á que aquí estamos sometidos (hai días que escribo estas frases así medio lapidarias e me cago vivo pensando en que nalgún momento vou ter que volver currar con esta xente, pero despois lembro que isto non o le ninguén e respiro tranquilo). Cóntao de marabilla Luís Pardo na ligazón que deixo un chisco máis arriba, un xornalista que esta semana anunciou que non ía poder incorporarse de volta ao seu posto na Ser despois de que amortizaran a súa praza á volta dunha excedencia e dunha baixa por paternidade. Será que sobran profesionais cun talento coma o seu en calquera emisora. Por sorte, podémolo seguir lendo na Luzes e en El Diario, de momento.
Roubáronlle, pois, con moito tino a posibilidade ao BNG de ser o primeiro partido en falar galego no Congreso de xeito “legal”, aínda que todo o mundo sabe que unha máxima do xornalismo é non deixar que a realidade che estropee a noticia que queres dar. Por certo, Néstor Rego tamén foi obxecto da polémica estes días en Twitter por empregar “terza feira” para facer alusión ao martes. Como lin unha vez nesa mesma rede social, o día que algúns se enteren de que hai xente que agradecemos as cousas dicindo “Obri” vai haber máis dun ao que lle dea unha embolia intentando procesalo.
Outra cuestión a respecto do do galego no Congreso que quero traer aquí é o discurso de Marta Lois, voceira de Sumar na Cámara baixa. No puc més. De verdade que non podo. Do milleiro de citas a escoller tiña que ser Castelao e tiña que ser un texto que vencellara o galego ao traballador e ao labrego. Para seguir cargando con estereotipos. Para propagar un minifundismo mental co noso idioma e ca nosa identidade. O galego é a lingua do que vai mariscar e do patrón que o explota. Do da boina e do do birrete. É o idioma propio de Galicia e non somos unha anomalía no espazo e no tempo. Está o mundo cheo de mala xente que fala en galego. Formamos parte dunha sociedade con singularidades, pero como moitas outras. Aquí hai xente diversa que fala un idioma que nos é común a todos. Igual que o día das Letras non é para compartir palabriñas bonitiñas en redes. Que o galego sexa un idioma normal implica que poida usarse en igualdade de condicións no rural e no urbano, para facer o ben e para facer o mal. Non é un experimento nun laboratorio ao que ollar detrás dunha máscara protectora e co que deleitarse polas súas propiedades máxicas, é unha lingua para facer uso dela a diario (e se pode ser do xeito máis correcto e adecuado á variedade que nos é propia). Con sorte viviremos para ver un día no que estes discursos non existan e poidamos desfrutar dun idioma normal e normalizado. Pero queda moito por andar.
Vou pechando xa este bloque, pero antes unha pequena adición a esta queixa contra esa xente que ve o galego como un elemento místico e estrano. A vicepresidenta do goberno, Yolanda Díaz, deixou estas declaracións nunha entrevista na radio o día despois de que se falara galego no Congreso.
Estou contando ata o número máis alto que sei pronunciar para non escribir máis barbaridades. Semanas a voltas cun debate que xa tiña que estar superado hai décadas para que a parte que en teoría está pulando por ampliar os nosos dereitos revele unha visión tan limitada do mundo no que vivimos. Son vicepresidenta, co cal no meu marco mental só existe unha lingua en España e non debo facer uso doutras. Normal que haxa peña independentista cando se exclúe calquera outro modo de encaixe das diferentes realidades que existen no Estado. Na práctica as palabras de Díaz supoñen que no Congreso só se vai falar en galego cando o deputado do BNG faga uso da palabra, porque tampouco hai quen mostrara maior interese. Igual o PP cando volva ao rego da civilización pode poñer a algunha da xente que ten a falar ca lengua que lles é propia e que empregan a diario, por outra banda. En resumo, que instrumentalización tan innecesaria e tan triste do idioma para mendigar uns votiños.
Empire of dirt
Vale, esta moi breve sección é simplemente un comunicado público da inmensa pereza que me dan os memes e as publicacións acerca da suposta obsesión dos homes co imperio romano. Compro o lido por aí de que é unha época histórica sobrerrepresentada e cuxa exaltación constante ten certa carga homoerótica, pero aparte diso non deixa de terme todo un tufo á enésima segregación de actitudes por sexo en redes. Como son conceptos que escapan ao que o meu vocabulario é capaz de abranguer, mellor deixo uns tuits ao respecto que me fixeron bastante gracia e pecho o asunto.
En todos estes discursos hai bastante enerxía de pick me boy/girl e unha constante mención duns roles de xénero marcadísimos no comportamento en redes sociais. Unha estratificación que entendo que pode servir como lugar seguro/comunidade para publicar certo tipo de contidos, pero que, cando se leva a certos extremos de adoptar como personalidades correntes de moda, non deixa de ser un xeito de replicar unha estrutura social con categorías moi marcadas e definidas irremediablemente polo sexo.
(Nota de edición: nunca releo o texto publicado nin corrixo, pero desta vez tiven un debate por Whatsapp con colegas sobre esta cuestión en concreto e penso que levo demasiadas horas de Internet e de Twitter enriba como para facer unha exposición coherente e non superficial sobre a miña postura neste tema. Agardo, aínda que non conto con que pase, que se entenda o que quero explicar)
Nova tempada
Vai alá xa máis da metade de setembro. Para cando leas este boletín xa será seguramente outono. Todo volve funcionar e, despois do parón do verán, iníciase unha nova tempada tamén no mundo dos podcasts. Este ano vou intentar na medida do posible diversificar a orixe dos contidos que consumo, pero hai quen mo pon difícil. Radio Primavera Sound ten unha oferta amplísima -aínda ca desaparición de Tardeo-, pero malia isto segue a actuar como unha desbrozadora que fagocita todo aquelo con certa proxección que atopa. É por iso que un dos meus programas favoritos fóra da burbulla do PS, Punzadas Sonoras, agora tamén forma parte dos seus contidos. Alégrome por Inés e Paula, que lle dan un salto importante ao seu proxecto, mais tamén me apena que non poidan existir alternativas independentes incluso no mundo independente. En calquera caso, o primeiro programa da nova tempada está chulo e segue sonando fresco cos ingredientes de sempre: partir da literatura para falar de temas universais, desta vez o amor, un do que nunca ninguén dixo nada.
Tamén me decidín a seguir con certa constancia o meu programa favorito de Radio 3, El Sótano, ao que nunca cheguei a aficionarme fóra da emisión en directo. O espazo conducido por Diego RJ é unha xoia. Leva funcionando do mesmo xeito moitísimos anos, alleo a tendencias e modas. Sesenta minutos diarios de luns a venres de grupos rocanroleros, de punk ou de garage. Moita cousa sesenteira e setenteira, mais tamén actual. Programas especiais para determinados acontecementos, seguemento de escenas locais e sempre ca mesma linguaxe e elementos recoñecibles aínda co paso do tempo. Ogallá dure moitísimo máis e ogallá consiga seguirlle ritmo a tantísimo contido como ofrecen.
Este vai ser tamén o ano no que, de xeito definitivo, mude a Cadena Ser por Radio Nacional como a principal emisora a sintonizar para os contidos informativos. Gústame moito o Hora 25 de Aimar Bretos, aínda con certas reservas, mais que un dos meus mellores amigos estea case á fronte do 24 Horas, o programa da tarde e noite na pública, é motivo suficiente para cambiar de barco tendo en conta o meu descontento co resto da programación da cadea de Prisa. Quedarei a fin de semana co A vivir que son dos días de Javier del Pino e xa.
A canción da semana
Quedou unha Xanela bastante curta en canto a texto, pero como puxen moitísimas imaxes ponme que quedei xa sen espazo, así que vou ir pechando ca habitual sección da música. Teño uns cantos discos pendentes de escoitar porque levo unha semana totalmente obsesionado co disco de Grande Amore. Pasada a impresión inicial, ségueme a parecer un traballo chulísimo e morro cas ganas de velo este venres en directo na Malatesta.
En calquera caso, si houbo dous adiantos de futuros discos que me chamaron moito a atención para ben: a revisión de Orchestral Manouvres in the Dark que se marca Alexanderplatz en ‘Insultantemente exultante’ (que marabilla de canción, que cousa bonita, por favor); e o tema presentado do futuro álbum, o segundo neste ano sen que o contara ninguén, de bar italia, a miña banda de xente insoportable favorita. ‘my little tony’ é un tema que encaixa no son de Tracey Denim pero cunhas guitarras un pouco máis vivas. Pinta de luxo.
Vale. Hai un pequeno problema ca canción escollida para incluír na lista da Xanela (ten xa tres seguidores en Spotify e faime ilusión e gracia ver como así de mes en mes ás veces medra). O tema é que é a canción que máis veces escoitei na miña vida, do disco que máis veces escoitei e do grupo co que máis me podo ter raiado, sobre todo de chaval. Pero ahora renego bastante. Non porque me guste menos, senón porque o que me resulta estimulante está nunhas coordenadas sonoras case opostas.
Falo de Pink Floyd. Falo de The Dark Side of the Moon. E falo de ‘Brain Damage’. Foron durante moito tempo as miñas respostas cando me preguntaban grupo, disco e canción favorita. Unha pequena marabilla acústica nun disco lexendario, onde o rock progresivo ía da man co jazz e outras influencias para construír un relato inolvidable da psique humana, do descenso aos infernos, da presión de vivir nunha sociedade. Un álbum totémico cuxa magnitude fai imposible falar del na súa totalidade. Hai centos, miles, millóns de artigos, publicacións e comentarios escritos sobre esta xente, así que pouco máis podo aportar ao estado da arte neste intre.
Si quero dicir que aínda hoxe me flipa como esta canción recolle todos os elementos presentes no álbum e os xunta cunha elegancia extrema para falar da historia de Syd Barrett, vocalista orixinal da banda, e que deixou o grupo afectado por graves problemas de adiccións que terminaron afectando á súa saúde mental. Barrett foi o crazy diamond do Wish you were here, pero xa estaba presente un par de anos antes nas cabezas dos membros de Pink Floyd cando gravaron The Dark Side of the Moon. “And if the cloud bursts thunder in your ear / You shout and no one seems to hear / And if the band you're in starts playing different tunes / I'll see you in the dark side of the moon”.
Tamén me deixa volado, no musical, como a progresión de acordes está construída de tal xeito que vai aumentando a tensión conforme ese lunático que describe a letra se acerca. Primeiro na herba, despois xa dentro da sala, ao final dentro da nosa cabeza. Antes citei o segundo retrouso porque me parece máis revelador do estado no que Barrett terminou deixando o grupo, funcionando nunha afinación diferente á do resto, pero a letra do primeiro é tamén preciosa: “And if the dam breaks open many years too soon / And if there is no room upon the hill / And if your head explodes with dark forebodings too / I'll see you on the dark side of the moon”. Puf.
“You raise the blade / You make the change / You re-arrange me 'til I'm sane / You lock the door / And throw away the key / And there's someone in my head, but it's not me”. É unha canción redonda, a cúspide dun deses discos que se teñen consolidado no imaxinario colectivo e canónico como perfectos, como inapelables. Co tempo fun baixando aos Pink Floyd deses altares aos que eu mesmo os aupara, mais volvín escoitar The Dark Side of the Moon enteiro con motivo desta Xanela e aí segue, inmune ao paso do tempo. Sempre brillante.
Aquí poderían ter entrado ‘Breathe’, ‘Time’, ‘Money’ ou ‘Us and Them’. Moitas outras de calquera disco. A psicodelia dos inicios, a experimentación de Ummagumma e Atom Heart Mother, a irrepetible década dos 70 con The Wall como peche, a súa conversión en dinosauros do rock progresivo tras a marcha de Roger Water e, aínda así, a súa capacidade para artellar unha despedida digna con The Division Bell. Non, The Endless River, contigo non contamos. En definitiva, un grupo mítico, importantísimo na historia da música e que ten recibido cariño suficiente en mil espazos diferentes a este. Pero tamén é parte da miña vida e este é o meu pequeno e non demasiado esforzado tributo.
Con isto pecho xa por esta semana. Agardo que non se corte o post cando o abrades no correo -sei que é o que facedes a maioría, aínda que eu prefiro mil veces a web de Substack ou mesmo a aplicación nativa- por meter demasiadas fotos. Acabo de ver que deixara gardados uns enlaces para unha sección que xa non me cabe nesta semana e púxome un pouco triste. En calquera caso, moitísimas grazas por ler, de verdade. Quedei moi contento ca publicación da semana pasada e alegroume ver que tamén funcionou moi ben entre vós. Levamos xa case medio ano léndonos por aquí. Con sorte serán moitos máis. Azos e apertas!